JĘZYK C SOLIDNA WIEDZA W PRAKTYCE

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie 19

Rozdział 1. Wprowadzenie do informatyki, internetu i sieci 31

• 1.1. Wprowadzenie 32
• 1.2. Hardware i software 32
  • 1.2.1. Prawo Moore’a 32
  • 1.2.2. Organizacja komputera 33
• 1.3. Hierarchia danych 35
• 1.4. Język maszynowy, język asemblera i język wysokiego poziomu 37
• 1.5. Język programowania C 38
• 1.6. Biblioteka standardowa C 40
• 1.7. C++ i inne oparte na C języki programowania 41
• 1.8. Technologia obiektowa 42
  • 1.8.1. Samochód jako obiekt 42
  • 1.8.2. Metoda i klasa 42
  • 1.8.3. Tworzenie egzemplarza 42
  • 1.8.4. Wielokrotne używanie klasy 43
  • 1.8.5. Komunikat i wywołanie metody 43
  • 1.8.6. Atrybut i zmienna egzemplarza 43
  • 1.8.7. Hermetyzacja i ukrywanie informacji 43
  • 1.8.8. Dziedziczenie 43
• 1.9. Typowe środowisko programowania w języku C 44
  • 1.9.1. Faza 1. – tworzenie programu 45
  • 1.9.2. Fazy 2. i 3. – przetwarzanie i kompilowanie programu 45
  • 1.9.3. Faza 4. – linkowanie programu 45
  • 1.9.4. Faza 5. – wczytywanie programu 46
  • 1.9.5. Faza 6. – wykonywanie programu 46
  • 1.9.6. Problemy, które mogą pojawić się podczas wykonywania programu 46
  • 1.9.7. Standardowe strumienie wejścia, wyjścia i błędów 46
• 1.10. Przykładowa aplikacja w języku C utworzona na platformach Windows, Linux i macOS 46
  • 1.10.1. Uruchomienie aplikacji napisanej w C w oknie wiersza poleceń systemu Windows 47
  • 1.10.2. Uruchomienie aplikacji napisanej w C za pomocą GNU C w systemie Linux 50
  • 1.10.3. Uruchomienie aplikacji napisanej w C za pomocą okna narzędzia Terminal w systemie macOS 52
• 1.11. System operacyjny 54
  • 1.11.1. Windows – własnościowy system operacyjny 55
  • 1.11.2. Linux – otwarty system operacyjny 55
  • 1.11.3. Systemy firmy Apple – macOS dla komputerów Mac, iOS dla urządzeń mobilnych iPhone, iPad i iPod touch 55
  • 1.11.4. System Android firmy Google 56
• 1.12. Internet i sieć WWW 56
  • 1.12.1. Internet – sieć sieci 57
  • 1.12.2. Sieć WWW – internet przyjazny użytkownikowi 57
  • 1.12.3. Usługa sieciowa 57
  • 1.12.4. AJAX 59
  • 1.12.5. Internet rzeczy 59
• 1.13. Wybrana kluczowa terminologia związana z oprogramowaniem 59
• 1.14. Na bieżąco z technologiami informatycznymi 62

Rozdział 2. Wprowadzenie do programowania w języku C 67

• 2.1. Wprowadzenie 68
• 2.2. Prosty program w języku C – wyświetlenie wiersza tekstu 68
• 2.3. Następny prosty program w języku C – dodawanie dwóch liczb całkowitych 72
• 2.4. Koncepcje dotyczące pamięci 77
• 2.5. Arytmetyka w języku C 78
• 2.6. Podejmowanie decyzji – operatory równości i relacji 82
• 2.7. Bezpieczne programowanie w języku C 86

Rozdział 3. Programowanie strukturalne w języku C 99

• 3.1. Wprowadzenie 100
• 3.2. Algorytm 100
• 3.3. Pseudokod 100
• 3.4. Struktury kontrolne 101
• 3.5. Polecenie wyboru if 102
• 3.6. Polecenie wyboru if-else 103
• 3.7. Polecenie iteracji while 107
• 3.8. Studium przypadku tworzenia algorytmu 1 – iteracja kontrolowana przez licznik 108
• 3.9. Studium przypadku tworzenia algorytmu 2 – iteracja kontrolowana przez wartownik 111
• 3.10. Studium przypadku tworzenia algorytmu 3 – zagnieżdżone polecenia kontrolne 117
• 3.11. Operatory przypisania 121
• 3.12. Operatory inkrementacji i dekrementacji 121
• 3.13. Bezpieczne programowanie w języku C 124

Rozdział 4. Struktury warunkowe programu w języku C 143

• 4.1. Wprowadzenie 144
• 4.2. Podstawy iteracji 144
• 4.3. Iteracja oparta na liczniku 144
• 4.4. Konstrukcja for 146
• 4.5. Konstrukcja – uwagi i obserwacje 149
• 4.6. Przykłady użycia polecenia for 150
• 4.7. Konstrukcja switch umożliwiająca wybór spośród wielu możliwości 153
• 4.8. Konstrukcja do-while 159
• 4.9. Polecenia break i continue 160
• 4.10. Operatory logiczne 162
• 4.11. Mylenie operatorów równości (==) i przypisania (=) 165
• 4.12. Podsumowanie programowania strukturalnego 166
• 4.13. Bezpieczne programowanie w języku C 171

Rozdział 5. Funkcje w języku C 187

• 5.1. Wprowadzenie 188
• 5.2. Modularyzacja programów w języku C 188
• 5.3. Funkcje biblioteki matematycznej 189
• 5.4. Funkcje 191
• 5.5. Definicja funkcji 191
  • 5.5.1. Funkcja square() 191
  • 5.5.2. Funkcja maximum() 195
• 5.6. Więcej o prototypie funkcji 196
• 5.7. Stos wywołań funkcji i stos ramek 199
• 5.8. Nagłówki 202
• 5.9. Przekazywanie argumentów przez wartość i przez referencję 203
• 5.10. Generowanie liczb losowych 204
• 5.11. Przykład – gra hazardowa i wprowadzenie typu enum 208
• 5.12. Klasy przechowywania 211
• 5.13. Reguły dotyczące zasięgu 213
• 5.14. Rekurencja 216
• 5.15. Przykład użycia rekurencji – ciąg Fibonacciego 220
• 5.16. Rekurencja kontra iteracja 223
• 5.17. Bezpieczne programowanie w języku C 225

Rozdział 6. Tablice w języku C 245

• 6.1. Wprowadzenie 246
• 6.2. Tablica 246
• 6.3. Definiowanie tablicy 247
• 6.4. Przykłady tablic 248
  • 6.4.1. Definiowanie tablicy i stosowanie pętli do przypisania wartości elementom 248
  • 6.4.2. Inicjalizowanie tablicy w definicji za pomocą listy inicjalizacyjnej 249
  • 6.4.3. Określenie wielkości tablicy za pomocą stałej symbolicznej i inicjalizowanie elementów tablicy na podstawie wyniku obliczeń 250
  • 6.4.4. Sumowanie elementów tablicy 251
  • 6.4.5. Stosowanie tablicy do podsumowania wyników ankiety 252
  • 6.4.6. Wizualizacja wartości elementów tablicy za pomocą histogramu 254
  • 6.4.7. Rzut kością 60 000 000 razy i podsumowanie wyników za pomocą tablicy 255
• 6.5. Stosowanie tablicy znaków do przechowywania ciągów tekstowych i operowania na nich 256
  • 6.5.1. Inicjalizacja tablicy znaków za pomocą ciągu tekstowego 256
  • 6.5.2. Inicjalizacja tablicy znaków za pomocą listy znaków 256
  • 6.5.3. Uzyskiwanie dostępu do znaków ciągu tekstowego 256
  • 6.5.4. Umieszczanie danych wejściowych w tablicy znaków 257
  • 6.5.5. Wyświetlanie tablicy znaków przedstawiającej ciąg tekstowy 257
  • 6.5.6. Przykład użycia tablicy znaków 257
• 6.6. Statyczna i automatyczna tablica lokalna 258
• 6.7. Przekazywanie funkcji argumentu w postaci tablicy 260
• 6.8. Sortowanie tablicy 264
• 6.9. Studium przypadku – obliczanie średniej, mediany i dominanty za pomocą tablic 266
• 6.10. Wyszukiwanie elementów w tablicy 270
  • 6.10.1. Wyszukiwanie liniowe elementu w tablicy 271
  • 6.10.2. Wyszukiwanie binarne elementu w tablicy 272
• 6.11. Tablica wielowymiarowa 275
  • 6.11.1. Prezentacja tablicy o dwóch indeksach 275
  • 6.11.2. Inicjalizacja tablicy dwuwymiarowej 276
  • 6.11.3. Definiowanie elementów w wierszu 278
  • 6.11.4. Sumowanie elementów tablicy dwuwymiarowej 278
  • 6.11.5. Operacje na tablicy dwuwymiarowej 278
• 6.12. Tablica o zmiennej wielkości 281
• 6.13. Bezpieczne programowanie w języku C 284

Rozdział 7. Wskaźniki w języku C 305

• 7.1. Wprowadzenie 306
• 7.2. Definiowanie i inicjalizowanie zmiennej wskaźnika 306
• 7.3. Operatory wskaźnika 307
• 7.4. Przekazywanie argumentów do funkcji przez referencję 309
• 7.5. Stosowanie kwalifikatora conts ze wskaźnikiem 314
  • 7.5.1. Konwersja znaków ciągu tekstowego na wielkie za pomocą wskaźnika niebędącego stałą do danych niebędących stałą 315
  • 7.5.2. Wyświetlanie po jednym znaku ciągu tekstowego za pomocą wskaźnika niebędącego stałą do danych będących stałą 316
  • 7.5.3. Próba modyfikacji za pomocą wskaźnika będącego stałą do danych niebędących stałą 318
  • 7.5.4. Próba modyfikacji za pomocą wskaźnika będącego stałą do danych będących stałą 318
• 7.6. Sortowanie bąbelkowe z użyciem przekazywania przez referencję 319
• 7.7. Operator sizeof 322
• 7.8. Wyrażenia i arytmetyka wskaźnika 325
  • 7.8.1. Dozwolone operatory dla arytmetyki wskaźnika 325
  • 7.8.2. Wskaźnik prowadzący do elementu tablicy 325
  • 7.8.3. Dodawanie liczby całkowitej do wskaźnika 325
  • 7.8.4. Odejmowanie liczby całkowitej od wskaźnika 326
  • 7.8.5. Inkrementacja i dekrementacja wskaźnika 326
  • 7.8.6. Odejmowanie wskaźników 327
  • 7.8.7. Przypisanie jednego wskaźnika innemu 327
  • 7.8.8. Wskaźnik do void 327
  • 7.8.9. Porównywanie wskaźników 327
• 7.9. Związek między wskaźnikiem i tablicą 328
  • 7.9.1. Notacja wskaźnika i przesunięcia 328
  • 7.9.2. Notacja wskaźnika i indeksu 329
  • 7.9.3. Brak możliwości modyfikacji nazwy tablicy za pomocą arytmetyki wskaźnika 329
  • 7.9.4. Ustalanie indeksu i przesunięcia wskaźnika 329
  • 7.9.5. Kopiowanie ciągu tekstowego za pomocą tablicy i wskaźnika 330
• 7.10. Tablica wskaźników 332
• 7.11. Studium przypadku – symulacja tasowania i rozdawania kart 333
• 7.12. Wskaźnik do funkcji 337
  • 7.12.1. Sortowanie w kolejności rosnącej lub malejącej 337
  • 7.12.2. Stosowanie wskaźnika do funkcji podczas tworzenia systemu opartego na menu 340
• 7.13. Bezpieczne programowanie w języku C 342

Rozdział 8. Znaki i ciągi tekstowe w języku C 363

• 8.1. Wprowadzenie 364
• 8.2. Podstawy dotyczące znaków i ciągów tekstowych 364
• 8.3. Biblioteka obsługi znaków 366
  • 8.3.1. Funkcje isdigit(), isalpha(), isalnum() i isxdigit() 367
  • 8.3.2. Funkcje islower(), isupper(), tolower() i toupper() 368
  • 8.3.3. Funkcje isspace(), iscntrl(), ispunct(), isprint() i isgraph() 370
• 8.4. Funkcje konwersji ciągu tekstowego 371
  • 8.4.1. Funkcja strtod() 371
  • 8.4.2. Funkcja strtol() 372
  • 8.4.3. Funkcja strtoul() 373
• 8.5. Funkcje biblioteki standardowej wejścia-wyjścia 374
  • 8.5.1. Funkcje fgets() i putchar() 374
  • 8.5.2. Funkcja getchar() 376
  • 8.5.3. Funkcja sprintf() 376
  • 8.5.4. Funkcja sscanf() 377
• 8.6. Funkcje biblioteki przeznaczonej do operacji na ciągach tekstowych 378
  • 8.6.1. Funkcje strcpy() i strncpy() 378
  • 8.6.2. Funkcje strcat() i strncat() 379
• 8.7. Funkcje porównania zdefiniowane w bibliotece przeznaczonej do obsługi ciągów tekstowych 380
• 8.8. Funkcje wyszukiwania zdefiniowane w bibliotece przeznaczonej do obsługi ciągów tekstowych 382
  • 8.8.1. Funkcja strchr() 383
  • 8.8.2. Funkcja strcspn() 383
  • 8.8.3. Funkcja strpbrk() 384
  • 8.8.4. Funkcja strrchr() 384
  • 8.8.5. Funkcja strspn() 385
  • 8.8.6. Funkcja strstr() 386
  • 8.8.7. Funkcja strtok() 386
• 8.9. Funkcje dotyczące pamięci zdefiniowane w bibliotece przeznaczonej do obsługi ciągów tekstowych 387
  • 8.9.1. Funkcja memcpy() 388
  • 8.9.2. Funkcja memmove() 389
  • 8.9.3. Funkcja memcmp() 390
  • 8.9.4. Funkcja memchr() 390
  • 8.9.5. Funkcja memset() 391
• 8.10. Pozostałe funkcje w bibliotece przeznaczonej do obsługi ciągów tekstowych 391
  • 8.10.1. Funkcja strerror() 392
  • 8.10.2. Funkcja strlen() 392
• 8.11. Bezpieczne programowanie w języku C 393

Rozdział 9. Formatowanie danych wejściowych i wyjściowych w języku C 407

• 9.1. Wprowadzenie 408
• 9.2. Strumienie 408
• 9.3. Formatowanie danych wyjściowych za pomocą funkcji printf() 408
• 9.4. Wyświetlanie liczb całkowitych 409
• 9.5. Liczby zmiennoprzecinkowe 410
  • 9.5.1. Specyfikatory konwersji e, E i F 410
  • 9.5.2. Specyfikatory konwersji g i G 411
  • 9.5.3. Prezentacja specyfikatorów konwersji liczb zmiennoprzecinkowych 411
• 9.6. Wyświetlanie ciągów tekstowych i znaków 412
• 9.7. Inne specyfikatory konwersji 413
• 9.8. Określanie szerokości pola i dokładności podczas wyświetlania danych 414
  • 9.8.1. Określanie szerokości pola dla wyświetlanej liczby całkowitej 414
  • 9.8.2. Określanie dokładności dla liczb całkowitych, zmiennoprzecinkowych i ciągów tekstowych 415
  • 9.8.3. Określanie szerokości pola i dokładności wartości 416
• 9.9. Stosowanie opcji w ciągu tekstowym formatowania funkcji printf() 416
  • 9.9.1. Wyrównanie do prawej i lewej strony 416
  • 9.9.2. Wyświetlanie liczb dodatnich i ujemnych z opcją + i bez niej 417
  • 9.9.3. Stosowanie opcji w postaci spacji 418
  • 9.9.4. Stosowanie opcji # 418
  • 9.9.5. Stosowanie opcji 0 419
• 9.10. Wyświetlanie literałów i sekwencje sterujące 419
• 9.11. Pobieranie za pomocą funkcji scanf() sformatowanych danych wejściowych 420
  • 9.11.1. Składnia funkcji scanf() 420
  • 9.11.2. Specyfikatory konwersji funkcji scanf() 420
  • 9.11.3. Pobieranie liczb całkowitych za pomocą funkcji scanf() 420
  • 9.11.4. Pobieranie liczb zmiennoprzecinkowych za pomocą funkcji scanf() 422
  • 9.11.5. Pobieranie znaków i ciągów tekstowych za pomocą funkcji scanf() 423
  • 9.11.6. Stosowanie zbioru w funkcji scanf() 423
  • 9.11.7. Stosowanie szerokości pola podczas pracy z funkcją scanf() 424
  • 9.11.8. Pomijanie znaków w strumieniu danych wejściowych 425
• 9.12. Bezpieczne programowanie w języku C 426

Rozdział 10. Struktury, unie, operacje na bitach i wyliczenia w języku C 435

• 10.1. Wprowadzenie 436
• 10.2. Definicja struktury 436
  • 10.2.1. Struktura odwołująca się do samej siebie 437
  • 10.2.2. Definiowanie zmiennej typu struktury 437
  • 10.2.3. Nazwy tagów struktury 438
  • 10.2.4. Operacje możliwe do przeprowadzania na strukturze 438
• 10.3. Inicjalizacja struktury 439
• 10.4. Uzyskanie dostępu do elementu struktury za pomocą operatorów . i -> 439
• 10.5. Stosowanie struktur wraz z funkcjami 441
• 10.6. Definicja typedef 441
• 10.7. Przykład – wysoko wydajna symulacja tasowania i rozdawania kart 442
• 10.8. Unia 445
  • 10.8.1. Deklaracja unii 445
  • 10.8.2. Operacje możliwe do przeprowadzania na unii 445
  • 10.8.3. Inicjalizacja unii w deklaracji 446
  • 10.8.4. Przykład użycia unii 446
• 10.9. Operatory bitowe 447
  • 10.9.1. Wyświetlenie za pomocą bitów liczby całkowitej bez znaku 448
  • 10.9.2. Uogólnienie funkcji displayBits() i zapewnienie jej przenośności 450
  • 10.9.3. Stosowanie operatorów bitowych i, lub, wyłączającego lub i dopełnienia 450
  • 10.9.4. Stosowanie operatorów bitowych przesunięcia w lewo i przesunięcia w prawo 453
  • 10.9.5. Operatory bitowe przypisania 454
• 10.10. Pole bitowe 455
  • 10.10.1. Definiowanie pola bitowego 455
  • 10.10.2. Zastosowanie pola bitowego do przedstawienia figury i koloru karty 456
  • 10.10.3. Nienazwane pole bitowe 458
• 10.11. Stała wyliczenia 459
• 10.12. Anonimowe struktury i unie 460
• 10.13. Bezpieczne programowanie w języku C 460

Rozdział 11. Przetwarzanie plików w języku C 473

• 11.1. Wprowadzenie 474
• 11.2. Plik i strumień 474
• 11.3. Tworzenie pliku o dostępie sekwencyjnym 475
  • 11.3.1. Wskaźnik do FILE 476
  • 11.3.2. Stosowanie funkcji fopen() do otwierania pliku 476
  • 11.3.3. Stosowanie funkcji feof() do sprawdzania pod kątem znacznika końca pliku 477
  • 11.3.4. Stosowanie funkcji fprintf() do zapisywania danych w pliku 477
  • 11.3.5. Stosowanie funkcji fclose() do zamykania pliku 477
  • 11.3.6. Tryb otwarcia pliku 479
• 11.4. Odczytywanie danych z pliku o dostępie sekwencyjnym 480
  • 11.4.1. Zerowanie wskaźnika położenia w pliku 481
  • 11.4.2. Program pobierający informacje o saldach klientów 481
• 11.5. Plik o dostępie swobodnym 484
• 11.6. Tworzenie pliku o dostępie swobodnym 485
• 11.7. Losowy zapis danych w pliku o dostępie swobodnym 487
  • 11.7.1. Stosowanie funkcji fseek() do umieszczania wskaźnika położenia w pliku 488
  • 11.7.2. Sprawdzanie pod kątem błędów 489
• 11.8. Odczytywanie danych z pliku o dostępie swobodnym 489
• 11.9. Studium przypadku – program przetwarzający transakcje 490
• 11.10. Bezpieczne programowanie w języku C 496

Rozdział 12. Struktury danych w języku C 507

• 12.1. Wprowadzenie 508
• 12.2. Struktura odwołująca się do samej siebie 508
• 12.3. Dynamiczna alokacja pamięci 509
• 12.4. Lista jednokierunkowa 510
  • 12.4.1. Funkcja insert() 516
  • 12.4.2. Funkcja delete() 516
  • 12.4.3. Funkcja printList() 518
• 12.5. Stos 518
  • 12.5.1. Funkcja push() 522
  • 12.5.2. Funkcja pop() 523
  • 12.5.3. Zastosowanie stosu 523
• 12.6. Kolejka 524
  • 12.6.1. Funkcja enqueue() 528
  • 12.6.2. Funkcja dequeue() 529
• 12.7. Drzewo 529
  • 12.7.1. Funkcja insertNode() 533
  • 12.7.2. Funkcje nawigacji po drzewie: inOrder(), preOrder() i postOrder() 533
  • 12.7.3. Eliminowanie duplikatów 534
  • 12.7.4. Binarne drzewo wyszukiwania 534
  • 12.7.5. Inne operacje przeprowadzane na drzewie binarnym 534
• 12.8. Bezpieczne programowanie w języku C 534

Rozdział 13. Preprocesor w języku C 547

• 13.1. Wprowadzenie 548
• 13.2. Dyrektywa preprocesora #include 548
• 13.3. Dyrektywa preprocesora #define – stałe symboliczne 548
• 13.4. Dyrektywa preprocesora #define – makra 549
  • 13.4.1. Makro z jednym argumentem 550
  • 13.4.2. Makro z dwoma argumentami 551
  • 13.4.3. Znak kontynuowania makra 551
  • 13.4.4. Dyrektywa preprocesora #undef 551
  • 13.4.5. Makra i funkcje biblioteki standardowej 551
  • 13.4.6. Nie umieszczaj w makrze wyrażenia powodującego efekty uboczne 551
• 13.5. Kompilacja warunkowa 552
  • 13.5.1. Dyrektywa preprocesora #if…#endif 552
  • 13.5.2. Komentowanie bloków kodu za pomocą #if…#endif 552
  • 13.5.3. Warunkowa kompilacja kodu używanego podczas debugowania 552
• 13.6. Dyrektywy preprocesora #error i #pragma 553
• 13.7. Operatory # i ## 553
• 13.8. Numery wierszy 554
• 13.9. Predefiniowane stałe symboliczne 554
• 13.10. Asercje 554
• 13.11. Bezpieczne programowanie w języku C 555

Rozdział 14. Inne zagadnienia związane z językiem C 561

• 14.1. Wprowadzenie 562
• 14.2. Przekierowanie operacji wejścia-wyjścia 562
  • 14.2.1. Przekierowanie wejścia za pomocą znaku < 562
  • 14.2.2. Przekierowanie wejścia za pomocą znaku | 562
  • 14.2.3. Przekierowanie wyjścia 563
• 14.3. Zmiennej długości lista argumentów 563
• 14.4. Stosowanie argumentów powłoki 565
• 14.5. Kompilowanie programu składającego się z wielu plików kodu źródłowego 566
  • 14.5.1. Deklaracje extern dla zmiennych globalnych w innych plikach 566
  • 14.5.2. Prototypy funkcji 567
  • 14.5.3. Ograniczenie zasięgu za pomocą słowa kluczowego static 568
  • 14.5.4. Plik Makefile 568
• 14.6. Zakończenie działania programu za pomocą exit() i atexit() 568
• 14.7. Sufiksy dla literałów liczb całkowitych i zmiennoprzecinkowych 569
• 14.8. Obsługa sygnałów 570
• 14.9. Dynamiczna alokacja pamięci – funkcje calloc() i realloc() 572
• 14.10. Bezwarunkowe odgałęzienie za pomocą goto 573

Rozdział 15. C++ jako lepsza wersja C – wprowadzenie do technologii obiektowej 579

• 15.1. Wprowadzenie 580
• 15.2. C++ 580
• 15.3. Prosty program dodający dwie liczby 580
  • 15.3.1. Program w C++ dodający dwie liczby 580
  • 15.3.2. Nagłówek 581
  • 15.3.3. Funkcja main() 581
  • 15.3.4. Deklaracje zmiennych 581
  • 15.3.5. Obiekty standardowych strumieni wejścia i wyjścia 581
  • 15.3.6. Manipulator strumienia std::endl 582
  • 15.3.7. Wyjaśnienie prefiksu std:: 582
  • 15.3.8. Połączone strumienie wyjścia 582
  • 15.3.9. Polecenie return nie jest wymagane w funkcji main() 582
  • 15.3.10. Przeciążanie operatorów 583
• 15.4. Biblioteka standardowa języka C++ 583
• 15.5. Pliki nagłówkowe 584
• 15.6. Funkcja typu inline 585
• 15.7. Słowa kluczowe języka C++ 587
• 15.8. Referencja i parametry przekazywane przez referencję 587
  • 15.8.1. Parametry referencyjne 588
  • 15.8.2. Przekazywanie argumentów przez wartość i przez referencję 589
  • 15.8.3. Referencja jako alias w funkcji 591
  • 15.8.4. Zwrot referencji przez funkcję 592
  • 15.8.5. Komunikat błędu do niezainicjalizowanej referencji 593
• 15.9. Pusta lista parametrów 593
• 15.10. Argumenty domyślne 593
• 15.11. Jednoargumentowy operator ustalenia zasięgu 595
• 15.12. Przeciążanie funkcji 596
• 15.13. Szablony funkcji 599
  • 15.13.1. Definiowanie szablonu funkcji 599
  • 15.13.2. Stosowanie szablonu funkcji 600
• 15.14. Wprowadzenie do technologii obiektowej i UML 602
  • 15.14.1. Podstawowe koncepcje technologii obiektowej 602
  • 15.14.2. Klasy, elementy składowe danych i funkcji 603
  • 15.14.3. Projekt i analiza zorientowane obiektowo 604
  • 15.14.4. Zunifikowany język modelowania 604
• 15.15. Wprowadzenie do szablonu klasy vector biblioteki standardowej języka C++ 605
  • 15.15.1. Problemy związane z opartą na wskaźnikach tablicą w stylu języka C 605
  • 15.15.2. Stosowanie szablonu klasy vector 605
  • 15.15.3. Obsługa wyjątków – przetwarzanie indeksu spoza zakresu 610
• 15.16. Zakończenie rozdziału 611

Rozdział 16. Wprowadzenie do klas, obiektów i ciągów tekstowych 619

• 16.1. Wprowadzenie 620
• 16.2. Definiowanie klasy z funkcją składową 620
• 16.3. Definiowanie funkcji składowej z parametrem 623
• 16.4. Dane składowe, funkcje składowe set i get 625
• 16.5. Inicjalizacja obiektu za pomocą konstruktora 631
• 16.6. Umieszczenie klasy w oddzielnym pliku, aby umożliwić jej wielokrotne użycie 634
• 16.7. Oddzielenie interfejsu od implementacji 638
• 16.8. Weryfikacja danych wejściowych za pomocą funkcji set 643
• 16.9. Zakończenie rozdziału 647

Rozdział 17. Klasy – zgłaszanie wyjątków 655

• 17.1. Wprowadzenie 656
• 17.2. Studium przypadku – klasa Time 656
• 17.3. Zasięg klasy i dostęp do jej elementów składowych 663
• 17.4. Funkcje dostępu i funkcje narzędziowe 664
• 17.5. Studium przypadku – konstruktor z argumentami domyślnymi 664
• 17.6. Destruktory 670
• 17.7. Kiedy są wywoływane konstruktor i destruktor? 671
• 17.8. Studium przypadku – pułapka podczas zwrotu odwołania lub wskaźnika do prywatnych danych składowych 674
• 17.9. Domyślne przypisywanie danych składowych 677
• 17.10. Obiekty i funkcje składowe typu const 678
• 17.11. Kompozycja – obiekt jako element składowy klasy 681
• 17.12. Funkcje i klasy zaprzyjaźnione 686
• 17.13. Stosowanie wskaźnika this 688
• 17.14. Statyczne elementy składowe klasy 694
• 17.15. Zakończenie rozdziału 698

Rozdział 18. Przeciążanie operatorów i klasa string 711

• 18.1. Wprowadzenie 712
• 18.2. Stosowanie przeciążonych operatorów klasy string biblioteki standardowej 712
• 18.3. Podstawy przeciążania operatorów 715
• 18.4. Przeciążanie operatorów dwuargumentowych 717
• 18.5. Przeciążanie dwuargumentowych operatorów wstawiania danych do strumienia i pobierania danych ze strumienia 717
• 18.6. Przeciążanie operatorów jednoargumentowych 721
• 18.7. Przeciążanie jednoargumentowych operatorów prefiks i postfiks ++ i — 722
• 18.8. Studium przypadku – klasa Date 723
• 18.9. Dynamiczne zarządzanie pamięcią 728
• 18.10. Studium przypadku – klasa Array 730
  • 18.10.1. Stosowanie klasy Array 731
  • 18.10.2. Definicja klasy Array 735
• 18.11. Operator w postaci funkcji składowej kontra operator w postaci funkcji nieskładowej 742
• 18.12. Konwersja między typami 743
• 18.13. Konstruktor typu explicit i operatory konwersji 744
• 18.14. Przeciążanie funkcji operator() 747
• 18.15. Zakończenie rozdziału 747

Rozdział 19. Programowanie zorientowane obiektowo – dziedziczenie 759

• 19.1. Wprowadzenie 760
• 19.2. Klasa bazowa i klasa pochodna 760
• 19.3. Relacje między klasą bazową i klasą pochodną 763
  • 19.3.1. Utworzenie i użycie klasy CommissionEmployee 763
  • 19.3.2. Utworzenie klasy BasePlusCommissionEmployee bez wykorzystania dziedziczenia 767
  • 19.3.3. Tworzenie hierarchii dziedziczenia CommissionEmployee-BasePlusCommissionEmployee 772
  • 19.3.4. Hierarchia dziedziczenia CommissionEmployee-BasePlusCommissionEmployee wykorzystująca dane chronione 776
  • 19.3.5. Hierarchia dziedziczenia CommissionEmployee-BasePlusCommissionEmployee wykorzystująca dane prywatne 779
• 19.4. Konstruktor i destruktor w klasie pochodnej 784
• 19.5. Dziedziczenie publiczne, chronione i prywatne 785
• 19.6. Stosowanie dziedziczenia w tworzeniu oprogramowania 786
• 19.7. Zakończenie rozdziału 787

Rozdział 20. Programowanie zorientowane obiektowo – polimorfizm 793

• 20.1. Wprowadzenie 794
• 20.2. Wprowadzenie do polimorfizmu – polimorficzna gra wideo 794
• 20.3. Relacje między obiektami w hierarchii dziedziczenia 795
  • 20.3.1. Wywołanie funkcji klasy bazowej z poziomu obiektu klasy pochodnej 796
  • 20.3.2. Skierowanie wskaźnika funkcji pochodnej na obiekt klasy bazowej 798
  • 20.3.3. Wywołanie funkcji składowej klasy pochodnej za pomocą wskaźnika klasy bazowej 799
  • 20.3.4. Funkcje wirtualne i destruktory wirtualne 801
• 20.4. Typ pola i konstrukcja switch 808
• 20.5. Klasa abstrakcyjna i czysta funkcja wirtualna 808
• 20.6. Studium przypadku – system kadrowo-płacowy oparty na polimorfizmie 810
  • 20.6.1. Tworzenie abstrakcyjnej klasy bazowej Employee 811
  • 20.6.2. Tworzenie konkretnej klasy pochodnej SalariedEmployee 814
  • 20.6.3. Tworzenie konkretnej klasy pochodnej CommissionEmployee 817
  • 20.6.4. Tworzenie pośredniej konkretnej klasy pochodnej BasePlusCommissionEmployee 818
  • 20.6.5. Przykład przetwarzania polimorficznego 820
• 20.7. (Opcjonalnie) Polimorfizm, funkcje wirtualne i wiązanie dynamiczne „pod maską” 823
• 20.8. Studium przypadku – system kadrowo-płacowy oparty na polimorfizmie, mechanizmie RTTI, rzutowaniu w dół, operatorach dynamic_cast i typeid oraz klasie type_info 827
• 20.9. Zakończenie rozdziału 830

Rozdział 21. Dokładniejsza analiza strumieni wejścia i wyjścia 837

• 21.1. Wprowadzenie 838
• 21.2. Strumienie 838
  • 21.2.1. Strumienie klasyczne kontra strumienie standardowe 839
  • 21.2.2. Nagłówki biblioteki iostream 839
  • 21.2.3. Obiekty i klasy strumieni wejścia-wyjścia 840
• 21.3. Strumień wyjścia 842
  • 21.3.1. Dane wyjściowe zmiennych typu char * 842
  • 21.3.2. Wyświetlanie znaków za pomocą funkcji składowej put() 843
• 21.4. Strumień wejścia 843
  • 21.4.1. Funkcje składowe get() i getline() 844
  • 21.4.2. Funkcje składowe peek(), putback() i ignore() obiektu istream 846
  • 21.4.3. Operacje wejścia-wyjścia zapewniające bezpieczeństwo typu 846
• 21.5. Niesformatowane operacje wejścia-wyjścia przeprowadzane za pomocą funkcji read(), write() i gcount() 847
• 21.6. Wprowadzenie do manipulatorów strumienia 848
  • 21.6.1. Podstawa liczb całkowitych w strumieniu – manipulatory dec, oct, hex i setbase 848
  • 21.6.2. Dokładność liczb zmiennoprzecinkowych 849
  • 21.6.3. Szerokość pola – width() i setw() 850
  • 21.6.4. Manipulatory strumienia wyjścia zdefiniowane przez użytkownika 851
• 21.7. Stany formatu strumienia i manipulatorów strumienia 852
  • 21.7.1. Zera na końcu wartości i przecinek (manipulator showpoint) 853
  • 21.7.2. Wyrównanie wartości (manipulatory left, right i internal) 854
  • 21.7.3. Dopełnienie (funkcja fill() i manipulator setfill) 855
  • 21.7.4. Wewnętrzna podstawa strumienia (manipulatory dec, oct, hex, showbase) 857
  • 21.7.5. Liczby zmiennoprzecinkowe – notacja naukowa oraz z określoną liczbą cyfr po przecinku (manipulatory scientific i fixed) 857
  • 21.7.6. Kontrolowanie wielkości liter (manipulator uppercase) 858
  • 21.7.7. Stosowanie formatu boolowskiego (manipulator boolalpha) 859
  • 21.7.8. Ustawianie i zerowanie stanu formatu za pomocą funkcji składowej flags() 860
• 21.8. Stany błędu strumienia 861
• 21.9. Powiązanie strumieni wyjścia i wejścia 863
• 21.10. Zakończenie rozdziału 863

Rozdział 22. Dokładniejsza analiza obsługi wyjątków 875

• 22.1. Wprowadzenie 876
• 22.2. Przykład – obsługa próby dzielenia przez zero 876
• 22.3. Ponowne zgłoszenie wyjątku 882
• 22.4. Rozwinięcie stosu 883
• 22.5. Kiedy używać obsługi wyjątków? 885
• 22.6. Konstruktor, destruktor i obsługa wyjątków 886
• 22.7. Wyjątki i dziedziczenie 887
• 22.8. Przetwarzanie niepowodzenia w wyniku działania operatora new 887
• 22.9. Klasa unique_ptr i dynamiczna alokacja pamięci 890
• 22.10. Hierarchia wyjątków biblioteki standardowej 893
• 22.11. Zakończenie rozdziału 894

Rozdział 23. Wprowadzenie do szablonów niestandardowych 901

• 23.1. Wprowadzenie 902
• 23.2. Szablony klas 902
• 23.3. Szablon funkcji przeznaczonej do przeprowadzania operacji na obiekcie specjalizacji szablonu klasy 906
• 23.4. Parametry pozbawione typu 908
• 23.5. Argumenty domyślne parametrów typu szablonu 908
• 23.6. Przeciążanie szablonu funkcji 909
• 23.7. Zakończenie rozdziału 909

Dodatek A. Pierwszeństwo operatorów w językach C i C++ 913

Dodatek B. Kodowanie znaków ASCII 917

Dodatek C. Systemy liczbowe 919

• C.1. Wprowadzenie 920
• C.2. Skracanie liczb dwójkowych do ósemkowych i szesnastkowych 922
• C.3. Konwersja liczb ósemkowych i szesnastkowych na dwójkowe 923
• C.4. Konwersja liczb dwójkowych, ósemkowych i szesnastkowych na dziesiętne 924
• C.5. Konwersja liczb dziesiętnych na dwójkowe, ósemkowe i szesnastkowe 925
• C.6. Ujemne liczby dwójkowe – notacja dopełnienia do dwóch 926

Dodatek D. Sortowanie – informacje szczegółowe 931

• D.1. Wprowadzenie 932
• D.2. Notacja dużego O 932
• D.3. Sortowanie przez wybieranie 933
• D.4. Sortowanie przez wstawianie 936
• D.5. Sortowanie przez scalanie 939

Dodatek E. Wielowątkowość oraz inne zagadnienia związane ze standardami C99 i C11 949

• E.1. Wprowadzenie 950
• E.2. Nowe nagłówki w C99 951
• E.3. Wyznaczone metody inicjalizacyjne i złożone literały 951
• E.4. Typ bool 954
• E.5. Niejawne użycie typu int w deklaracji funkcji 955
• E.6. Liczby zespolone 956
• E.7. Usprawnienia w preprocesorze 957
• E.8. Inne funkcje standardu C99 958
  • E.8.1. Minimalne ograniczenia zasobów kompilatora 959
  • E.8.2. Słowo kluczowe restrict 959
  • E.8.3. Niezawodne kopiowanie liczb całkowitych 959
  • E.8.4. Element składowy w postaci elastycznej tablicy 960
  • E.8.5. Złagodzone ograniczenia dotyczące inicjalizacji agregowanych elementów 960
  • E.8.6. Operacje matematyczne dla typów generycznych 960
  • E.8.7. Funkcja typu inline 961
  • E.8.8. Zakończenie działania funkcji bez wyrażenia 961
  • E.8.9. Predefiniowany identyfikator __func__ 961
  • E.8.10. Makro va_copy 961
• E.9. Nowe funkcje w standardzie C11 962
  • E.9.1. Nowe nagłówki C11 962
  • E.9.2. Obsługa wielowątkowości 962
  • E.9.3. Funkcja quick_exit() 969
  • E.9.4. Obsługa Unicode 969
  • E.9.5. Specyfikator funkcji _Noreturn 970
  • E.9.6. Wyrażenia typów generycznych 970
  • E.9.7. Dodatek L – możliwości w zakresie analizy i niezdefiniowane zachowanie 970
  • E.9.8. Kontrola wyrównania do granicy 971
  • E.9.9. Asercje statyczne 971
  • E.9.10. Typy zmiennoprzecinkowe 971
• E.10. Zasoby dostępne w internecie 971

Dodatki w internecie 975

Dodatek F. Użycie debugera Visual Studio FTP

Dodatek G. Użycie debugera GNU FTP