OBSZARY KREATYWNOŚCI CREATIVE SYNTAX JAKO CZYNNIK OŻYWIANIA ŚRÓDMIEŚĆ

Poruszone w pracy zagadnienia dotyczą roli kreatywności w ożywianiu obszarów śródmiejskich. Podstawą przyjętych rozważań jest rozumienie kreatywności w sposób bardzo szeroki, oznaczający gotowość do niekon-wencjonalnej, elastycznej interpretacji zmieniających się uwarunkowań i in¬nowacyjnego zarządzania miastem. Kreatywność może być wykorzystana jako instrument równoważący rozwój społeczny i ekonomiczny. Założeniem wyznaczania obszarów kreatywności jest aktywizacja dzielnic śródmiejskich przez wykorzystanie ich niepowtarzal-nego charakteru do rozwoju innowacyjnych gospodarki doznań i ekonomii przeżyć. Celem pracy jest zwrócenie uwagi na konieczność tworzenia w przestrzeni śródmiejskiej miejsc ożywiają-cych życie społeczne, czyli scenogra¬ficznego tła miejskiego życia, w wyniku kreowania określonych afordancji mających wpływ na choreografię miasta. W badaniach zastosowano wielokryterialną autorską metodę badawczą, ujmującą poruszaną problematykę w aspektach przestrzenno-kompozycyjnym, semantyczno-percepcyjnym, a także społeczno-ekonomicznym. Skoncentrowano się na warstwie przestrzennej i znaczeniowej kreacji wysokiej jakości i atrakcyjności przestrzeni publicznych śródmieścia. Kontekst przestrzenny kreatywności definiowany jest przez jakość kompozycyjną, przystępność przestrzenną i przyjazność funkcjonalną. Kontekst kulturowy zaś deter-minują cechy takie jak tożsamość i specyfika miejsca, a także walory materialne i symboliczne. Wysoka jakość przestrzeni śródmiejskiej oznacza, według autorki, zapewnienie wygody i komfortu użytkowania, a także atrakcyj-ności i właściwego poziomu estetycznego. Atrakcyjność w tym ujęciu wyrażona jest jakościami przestrzennymi, funkcjonalnymi, społecznymi i ekonomicznymi, które są zapisane w formie wizualnej przestrzeni. Do zapewnienia odpowiedniej atrakcyjności i żywotności śródmieścia może przyczynić się wyznaczanie obszarów kreatywności – creative syntax, w których niezbędne jest stałe zapewnianie czynnika nowości, stymulującego aktywność i kre-atywność. Poszukiwanie równowagi między ochroną lokalnej specyfiki i unikatowości przestrzeni a równoczesnym pozostawieniem jej niedopowiedzianej i otwartej semantycznie może okazać się bardzo inspirujące dla twórczości i stymulujące w zakresie rozwoju kreatywności. Badania dotyczą trzech zakresów problemowych: (1) rozpoznania i wyznaczenia przestrzennego w obrębie śródmieść badanych miast obszarów kreatywności – creative syntax ze względu na występowanie cech uznanych przez autorkę za warunkujące kreatywność i w obrębie których możliwe jest wyznaczenie sekwencyjnego systemu oferty drogi; (2) analizy porównawczej w zakresie wyznaczonych obszarów kreatywności – creative syntax isyste-mu ich powiązań w celu identyfikacji podobieństw i różnic w odniesieniu do trzech badanych przypadków miast; (3) wyznaczenia dla trzech przypadków studialnych miast, w ramach obszarów kreatywności – creative syntax, sekwencyjnego systemu oferty drogi, dla którego dokonana została ocena wartości przestrzenno-emocjonalnych w odniesieniu do przyjętych wyznaczników kompozycyjno widokowych i wyróżników wrażeń. Na tym poziomie badań przeprowadzono także oceny stopnia atrakcyjności drogi w różnych zakresach jakości (instrumentalnej, doznaniowej i semantycznej), z odniesieniem do narzędzia marketingowego – AIDAS (attention, interest, desire, action, satisfaction). W wyniku wielokryterialnej oceny sekwencyjnego systemu oferty drogi sformułowane zostały pożądane kierunki działań rozwojowych w zakresie wykorzystania przestrzeni atutowej do tworzenia kreatywnej przestrzeni publicznej oraz wykorzystania przestrzeni deficytowej dotworzenia miejsc – ognisk przestrzenno-społecznej aktyw-ności o określonym terminie przydatności, przyczyniających się do ożywienia przestrzeni śródmiejskiej i jej społecz¬no-ekonomicznej aktywizacji. Obszary kreatywności – creative syntax, które w skali śródmieścia przez układ powiązań wzmacniają swoją rolę na zasadzie synergii, mogą przyczyniać się do rozszerzenia oferty afordancji, wzmagając doznania emocjonalne związane z przeżywaniem przestrzeni, artykułując tożsamość miejsc lub nadając im nową definicję. Aktywizacja społeczna rozumiana jest przez autorkę jako tworzenie okazji – zachęt przestrzennych do przebywania i życia w dzielnicach śródmiejskich i współuczestniczenia w tworzeniu miejsc. Dzięki odpowiedniemu wykorzystaniu potencjału kreatywnego mogą one pobudzać do działań, inspirować i edukować, wpływając na ożywienie śródmiejskiej przestrzeni publicznej.

Spis treści

Wprowadzenie 11
1. Wprowadzenie – obszary kreatywności a ożywianie śródmieść 12
2. Stan badań 18
3. Przedmiot i zakres badań 21
4. Założenia badawcze i cel pracy 25
5. Metoda badań i konstrukcja pracy 29
Część I Kreatywność jako czynnik ożywiania śródmieść 33
1. Kreatywność a kreatywne miasto – wybrane aspekty 34
2. Rola kreatywności w ożywianiu przestrzeni śródmiejskie 41
3. Kreatywność i kultura jako czynniki warunkujące wysokiej jakości przestrzeń publiczną śródmieścia 50
4. Podsumowanie 57
Część II Wybrane aspekty kreacji śródmiejskich przestrzeni kreatywności 61
1. Kompozycja urbanistyczna śródmieścia – przestrzeń sensualna i sensoryczna 62
2. Kultura miejsca a atrakcyjność przestrzeni publicznej śródmieścia 74
3. Znaczenie kultury i sztuki w przestrzeni publicznej śródmieścia 81
4. Podsumowanie 88
Część III Obszary kreatywności – creative syntax. Wybrane przykłady studialne śródmieść Poznania, Krakowa, Wrocławia 91
1. Kreatywność i kultura jako istotne czynniki rozwojowe i aktywizującena przykładach badanych miast – autorska metoda badawcza 92
2. Obszary kreatywności – creative syntax jako czynnik ożywiania
śródmieść 105
3. Wyznaczanie obszarów kreatywności – creative syntax w obszarach śródmiejskich badanych miast 108
Przykład Poznania 112
Przykład Krakowa 118
Przykład Wrocławia 124
4. Wyznaczanie sekwencyjnego systemu oferty drogi w ramach obszarów kreatywności – creative syntax badanych miast 130
Przykład Poznania 132
Przykład Krakowa 157
Przykład Wrocławia 187
Część IV Podsumowanie i wnioski 213
Glosariusz / Glossary 223
Bibliografia 237
Spis fotografii i rycin 255
Streszczenie / Summary 269