TRANSPORT WODNY ŚRÓDLĄDOWY W UE -STUDIUM EWOLUCJI POLITYK PUBLICZNYCH

Celem niniejszego opracowania jest identyfikacja działań prowadzonych na poziomie Unii Europejskiej, jak również wybranych państw Wspólnoty, które mają za zadanie wspierać rozwój bądź utrzymanie dotychczasowej pozycji transportu wodnego śródlądowego w systemie transportowym. Wprawdzie może wydawać się zastanawiające, iż poszukiwane będą nie tylko instrumenty, które prowadzą do wzrostu udziału wybranej gałęzi w wykonywanej pracy przewozowej bądź obsługiwanym wolumenie towarów, ale także te, których zadaniem jest w najlepszym wypadku stabilizacja roli branży. Takie podejście wynika w znacznym zakresie z konieczności realistycznego podejścia do bieżących trendów w polityce transportowej będących skutkiem z jednej strony – wysokiej przewagi konkurencyjnej, która w ocenie odbiorców usługi transportowej dysponuje transportem drogowym, z drugiej zaś – istniejących procesów politycznych i strategicznych dotyczących prowadzenia wieloletnich programów inwestycyjnych w obszarze cieków wodnych. To ostatnie wynika z silnej społecznej presji na zachowanie naturalnego stanu cieków wodnych (bądź też odtworzenie tego stanu), priorytetów po stronie władz publicznych w zakresie przede wszystkim ograniczenia występowania stanów nadzwyczajnych bądź też zapewnienia wody na rzecz rolnictwa, przemysłu oraz konsumpcji. A zatem uwzględnienia faktu, iż niestety transport wodny śródlądowy nie znajduje się wśród kluczowych interesariuszy polityk publicznych.

Spis treści
Wstęp 7
1. Charakterystyka transportu wodnego śródlądowego jako gałęzi transportu 11
1.1. Cechy specyficzne transportu wodnego śródlądowego 11
1.1.1. Odległość przestrzenna 12
1.1.2. Czas transportu 13
1.1.3. Flota transportu wodnego śródlądowego 14
1.2. Śródlądowy transport wodny na tle pozostałych gałęzi transportu 15
1.2.1. Analiza SWOT sektora śródlądowego transportu wodnego 15
1.2.2. Wpływ sektora transportu na środowisko naturalne 17
1.2.3. Koszty zewnętrzne sektora śródlądowego transportu wodnego 20
2. Transport wodny śródlądowy w unijnej polityce transportowej 21
2.1. Polityka transportowa w świetle aktów prawa pierwotnego 21
2.1.1. Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali 21
2.1.2. Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą 21
2.1.3. Jednolity Akt Europejski 22
2.1.4. Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską 23
2.1.5. Od traktatu z Amsterdamu do traktatu z Lizbony 24
2.2. Polityka transportowa w świetle komunikatów Komisji Europejskiej 25
2.2.1. Przyszły rozwój wspólnej polityki transportowej 25
2.2.2. Europejska polityka transportowa na 2010 r. 26
2.2.3. Agenda UE w sprawie transportu towarowego: Poprawa wydajności, integra-
cyjności i zrównoważenia transportu towarowego w Europie 29
2.2.4. Ekologiczny transport 30
2.2.5. Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu – dążenie do
osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu 31
2.2.6. Strategia na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności – europejski trans-
port na drodze ku przyszłości 33
2.3. Identyfikacja głównych założeń polityk unijnych względem sektora transportu (w tym
sektora śródlądowego transportu wodnego) 35
3. Instrumenty wdrażania polityk unijnych w obszarze śródlądowego transportu wodnego 40
3.1. Programy NAIADES 40
3.1.1. Programy NAIADES (I i II) (2006–2019) 40
3.1.2. Program NAIADES (III) 45
3.2. Programy Marco Polo (I i II) 48
3.3. Programy na rzecz transeuropejskich sieci transportowych 54
3.3.1. Program TEN-T 54
3.3.2. Instrument „Łącząc Europę” 58
3.4. Syntetyczna ocena dotychczasowych instrumentów polityk unijnych 59
6 Spis treści
4. Polityki publiczne wspierające rozwój transportu wodnego śródlądowego w UE-27
– źródła inspiracji dla Polski 63
4.1. Uwagi wstępne 63
4.2. Austria 64
4.2.1. Zastosowane instrumentarium wsparcia sektora 64
4.2.2. Uzyskany efekt miksu polityk i instrumentów 66
4.3. Bułgaria 68
4.3.1. Zastosowane instrumentarium wsparcia sektora 68
4.3.2. Uzyskany efekt miksu polityk i instrumentów 70
4.4. Czechy 72
4.4.1. Zastosowane instrumentarium wsparcia sektora 72
4.4.2. Uzyskany efekt miksu polityk i instrumentów 74
4.5. Francja 75
4.5.1. Zastosowane instrumentarium wsparcia sektora 75
4.5.2. Uzyskany efekt miksu polityk i instrumentów 77
4.6. Niemcy 80
4.6.1. Zastosowane instrumentarium wsparcia sektora 80
4.6.2. Uzyskany efekt miksu polityk i instrumentów 82
4.7. Rumunia 84
4.7.1. Zastosowane instrumentarium wsparcia sektora 84
4.7.2. Uzyskany efekt miksu polityk i instrumentów 86
4.8. Słowacja 89
4.8.1. Zastosowane instrumentarium wsparcia sektora 89
4.8.2. Uzyskany efekt miksu polityk i instrumentów 91
4.9. Węgry. 92
4.9.1. Zastosowane instrumentarium wsparcia sektora 92
4.9.2. Uzyskany efekt miksu polityk i instrumentów 94
4.10. Wnioski dla Polski z zastosowanych mechanizmów 96
Podsumowanie 100
Bibliografia 103
Spis wykresów 108
Spis tabel 109