UWARUNKOWANIA PRZYRODNICZE W PLANOWANIU I ZAGOSPODAROWANIU PRZESTRZENNYM MIAST

Praca dotyczy planowania miast, w którym należy dążyć do świadomego kształtowania przestrzeni, uwzględniającego pośród wielu zagadnień przede wszystkim uwarunkowania przyrodnicze. Warunki geologiczne, ukształtowanie terenu, gleby, wody, klimat, a także rośliny, grzyby i zwierzęta to podstawowe elementy środowiska przyrodniczego wpływające na rozwój przestrzenny. Dlatego planowanie miast powinny poprzedzać badania uwarunkowań przyrodniczych, na podstawie których można stwierdzić, czy istnieje możliwość zabudowy terenu, czy też należy ją ograniczyć lub wręcz wykluczyć. W pracy urbanistów ważne jest również określenie rodzaju zagospodarowania terenów oraz wskaźników, parametrów, a także charakteru zabudowy. Narzędzia takie należy wykorzystywać umiejętnie, a zasady zagospodarowania określać rozważnie. Człowiek jest bardzo ważną częścią środowiska przyrodniczego i to dla siebie, dla swojego bezpieczeństwa, zdrowia, dla swojej wygody oraz doznań estetycznych powinien planować przestrzeń zgodnie z uwarunkowaniami przyrodniczymi. W pracy wykazano również, iż wymóg uwzględniania uwarunkowań przyrodniczych w planowaniu przestrzennym jest określony w przepisach polskiego prawa już od dawna, ale brakuje tu konsekwencji w realizacji tego obowiązku. Niestety wadliwy system prawny, brak wiedzy, czy też niedostosowanie się do określonych możliwości i ograniczeń przyrodniczych coraz częściej stają się zauważalne w praktyce planistycznej. Jest to następnie przyczyną wielu różnych konfliktów, zagrożeń związanych z powodziami, podtopieniami, osuwiskami, problemów związanych z zanieczyszczeniami powietrza, a także zmian klimatycznych i ubożeniem biosfery.

Adresatem publikacji są przede wszystkim osoby zajmujące się projektowaniem zagospodarowania przestrzeni miejskiej, w tym urbaniści, architekci, którzy obecnie wykonują takie zadania lub przygotowują się do zawodu.

Spis treści

1. Wstęp

2. Istota i znaczenie uwarunkowań przyrodniczych w planowaniu
przestrzennym
2.1. Pojęcie uwarunkowań przyrodniczych
2.2. Zakres badań w uwarunkowaniach przyrodniczych na potrzeby
planowania przestrzennego miast
2.3. Uwarunkowania przyrodnicze w planowaniu przestrzennym
w świetle przepisów prawa
2.4. Zagadnienia przyrodnicze w dokumentach planistycznych
2.5. Znaczenie uwarunkowań przyrodniczych w miastach
2.6. Uwarunkowania przyrodnicze, a planowanie przestrzenne
miast – synteza

3. Elementy środowiska przyrodniczego wpływające na rozwój
przestrzenny miast
3.1. Położenie miasta
3.2. Warunki geologiczne
3.3. Ukształtowanie terenu
3.4. Gleby
3.5. Wody
3.6. Warunki klimatyczne
3.7. Rośliny, grzyby i zwierzęta
3.8. Krajobraz
3.9. Komponenty środowiska przyrodniczego w mieście – synteza

4. Problematyka uwarunkowań przyrodniczych w planowaniu
i realizacji zagospodarowania miast
4.1. Cel i zakres analiz przyrodniczych na potrzeby planowania
miast
4.2. Źródła informacji o uwarunkowaniach przyrodniczych
na potrzeby planowania miast
4.3. Metody pracy w ocenie uwarunkowań przyrodniczych
na potrzeby planowania miast
4.4. Ocena wpływu dokumentów planistycznych na środowisko
przyrodnicze
4.5. Ocena realizacji i aktualności zapisów dokumentów
planistycznych w odniesieniu do wymogów środowiska
przyrodniczego
4.6. Od planowania do realizacji zagospodarowania terenów
w mieście – synteza

5. Zasady planowania i zagospodarowania przestrzennego miasta
uwzględniające uwarunkowania przyrodnicze
5.1. Określenie funkcji i roli miasta w regionie
5.2. Wytyczne do określenia polityki przestrzennej miasta
5.3. Struktura funkcjonalno-przestrzenna
5.4. Planowanie przeznaczeń terenów
5.5. Zagospodarowywanie terenów
5.6. Wnioski do opracowywanych dokumentów planistycznych
5.7. Planowanie i zagospodarowanie miasta zgodne
z uwarunkowaniami przyrodniczymi – synteza

6. Podsumowanie

Literatura

Spis tabel

Spis ilustracji