AKCEPTACJA TECHNOLOGII IoT W INTELIGENTNYCH MIASTACH

Opis

Monografia pt. „Akceptacja technologii Internetu rzeczy w inteligentnych miastach” została zrealizowana na potrzeby Urzędu Miasta Płocka w ramach zrealizowanego przez autorkę projektu pt. „Identyfikacja czynników determinujących akceptację rozwiązań wykorzystujących sensory Internetu rzeczy jako elementu warunkującego projektowanie uniwersalne w inteligentnych miastach”; grant nr 23/WED/z/1119/2021 był finansowany przez Prezydenta Płocka w programie „Współpraca z uczelniami wyższymi”. Władze dążą do przekształcenia Płocka w inteligentne miasto. Sukcesywnie wdrażane są nowe rozwiązania wykorzystujące technologie informatyczne.
Coraz częściej stosuje się zasady projektowania uniwersalnego. Dane o zachowaniach mieszkańców mogą być przydatne dla lepszego zaprojektowania przestrzeni miejskiej, wiąże się to jednak z obserwacją życia miejskiego oraz wykorzystania technologii Internetu rzeczy do zbierania danych.
W związku z tym, że mieszkańcy obawiają się o bezpieczeństwo swoje, danych oraz funkcjonowania miasta, władze Płocka zdecydowały o przeprowadzeniu badań społecznych pozwalających na ocenę obaw i zastrzeżeń mieszkańców. Celem badań przeprowadzonych w niniejszej pracy było wskazanie kluczowych czynników wpływających na akceptację wykorzystania danych przez urządzenia Internetu rzeczy, które zbierają dane dla potrzeb projektowania uniwersalnego w inteligentnych miastach, przy założeniu anonimowego przetwarzania danych w trybie Edge Computing. Zakres pracy obejmował analizę przedmiotowej literatury, przeprowadzenie badań ankietowych, budowę i analizę modelu statystycznego oraz przedstawienie zaleceń dla władz miasta. W roku 2021 przeprowadzono badania ankietowe wśród mieszkańców Płocka. W badaniach wzięło udział 150 mieszkańców.
Struktura respondentów była zgodna ze strukturą populacji Płocka ze względu na wiek i płeć. Ankietę przeprowadziła specjalistyczna firma realizująca badania społeczne. Analiza danych ankietowych obejmowała statystyki opisowe, eksploracyjną analizę czynnikową, konfirmacyjną analizę czynnikową oraz budowę i analizę modelu strukturalnego. Wyniki analizy danych ankietowych wskazują, że społeczeństwo rozumie potrzeby osób z niepełnosprawnościami oraz popiera dostosowanie przestrzeni miejskiej dla wszystkich mieszkańców. Respondenci rozumieją, że dane pochodzące z urządzeń IoT (ang. Internet of Things, Internetu rzeczy) mogą być wykorzystane do celów projektowania uniwersalnego, i to popierają. Mimo zapewnienia, że dane zbierane są w trybie anonimowym, respondenci obawiają się o bezpieczeństwo swoje i danych. W modelu strukturalnym wykorzystano zmienne: empatię (podzieloną na empatię do osób o specjalnych potrzebach oraz zrozumienie konieczności dostosowania przestrzeni miejskiej do ich potrzeb), zaufanie do technologii, zaufanie do władz miasta, akceptację zbierania danych przez urządzenia IoT, akceptację technologii IoT, bezpieczeństwo i postrzeganą użyteczność technologii IoT. Model pozwolił na wyjaśnienie 86% wariancji. Najważniejszą zmienną modelu jest postrzegane bezpieczeństwo, które wpływa na pozostałe zmienne. Największe znaczenie w modelu mają wpływ bezpieczeństwa na zaufanie do technologii IoT, wpływ bezpieczeństwa na empatię w stosunku do osób o specjalnych potrzebach, wpływ empatii na zrozumienie potrzeby dostosowania miasta do potrzeb tych osób, wpływ zaufania do technologii IoT na zaufanie do władz miasta oraz wpływ bezpieczeństwa na postrzeganą użyteczność technologii.
Średnie znaczenie miały wpływ bezpieczeństwa na zrozumienie dostosowania miasta do potrzeb osób o specjalnych potrzebach, wpływ tego zrozumienia na zaufanie do władz miasta i akceptację zbierania danych przez urządzenia IoT, na co również średni wpływ ma zrozumienie dla konieczności dostosowania miasta do potrzeb osób o specjalnych potrzebach.
Model strukturalny przetestowano w rozbiciu na wiek, płeć i wykształcenie.
Analiza wskazała, że kobiety wykazują się większą empatią w stosunku do osób o specjalnych potrzebach niż mężczyźni. Młodsza grupa mieszkańców (do 45 roku życia) jest bardziej świadoma problemów bezpieczeństwa technologii IoT, co ma wpływ na ich zaufanie do technologii. Zależność jest silniejsza dla grupy osób młodszych w stosunku do osób starszych. Wskazano też, że zaufanie do technologii ma większy wpływ na zaufanie do władz miasta w grupie osób młodszych. W przypadku analizy wpływu wykształcenia na akceptację technologii IoT wskazano, że wpływ ten jest niższy dla grupy osób z wykształceniem podstawowym i średnim w stosunku do grupy osób z wykształceniem wyższym. Przeprowadzona analiza mediacji wskazała, że empatia, zaufanie do władz miasta, zgoda na zbieranie danych z urządzeń IoT oraz użyteczność technologii są najważniejszymi mediatorami zależności między bezpieczeństwem a akceptacją technologii IoT. W wyniku przeprowadzonej analizy modelu strukturalnego wskazano istotne zalecenia dla władz miejskich. Najważniejsze jest zadbanie o bezpieczeństwo zbierania danych z urządzeń IoT oraz komunikowanie tego faktu. Edukacja i informowanie o stosowanych technologiach oraz o celu zbierania danych dla potrzeb projektowania uniwersalnego są kluczowe w uzyskaniu akceptacji dla zastosowania urządzeń IoT w mieście. Działania te mogą się przyczynić do podniesienia akceptacji dla władz miasta.

Spis treści
Streszczenie
Summary
1. Wprowadzenie
1.1. Geneza pracy
1.2. Cele pracy
1.3. Znaczenie badania
2. Przegląd literatury
2.1. Wykorzystanie urządzeń IoT w inteligentnych miastach
2.2. Modele oceny akceptacji technologii
2.3. Czynniki wpływające na akceptację technologii IoT w inteligentnych miastach … 46
3. Metodyka badań
3.1. Modelowanie równań strukturalnych
3.2. Model akceptacji technologii IoT w inteligentnych miastach
3.3. Projekt badania
3.4. Metoda analizy danych
4. Rezultaty i dyskusja wyników
4.1. Statystyki opisowe zmiennych modelu
4.2. Eksploracyjna analiza czynnikowa
4.3. Konfirmacyjna analiza czynnikowa
4.4. Model strukturalny
4.4.1. Zależności bezpośrednie modelu
4.4.2. Różnice między grupami
4.4.3. Analiza mediacji
5. Podsumowanie
Bibliografia
Załącznik
Spis tabel
Spis rysunków