Architektura gmachów użyteczności publicznej doby wczesnego modernizmu na ziemiach Królestwa Polskiego (1909–1914)
Piotr Kilanowski
Intencję przyświecającą powstaniu niniejszej publikacji stanowiła próba zgromadzenia, uporządkowania i syntetycznego omówienia budownictwa publicznego powstającego w obrębie Królestwa Polskiego w latach od około 1909 do 1914. Granicami czasowymi objęto okres pomiędzy rokiem 1909, pełniącym rolę umownego początku rozwoju architektury wczesnomodernistycznej na wspomnianych ziemiach, oraz momentem wybuchu pierwszej wojny światowej w ostatnich dniach lipca 1914 roku, uwzględniając jednak również pojedyncze obiekty zrealizowane już podczas trwania konfliktu, których oblicze architektoniczne uległo zarysowaniu we wcześniejszym okresie. W opracowaniu ujęto obiekty o trwałym charakterze, wzniesione lub projektowane z zastosowaniem solidnych materiałów budowlanych, takich jak np.: cegła, kamień, żelazo i beton, pomijając budowle drewniane. Zagadnienie starano się przybliżyć z uwzględnieniem aspektów takich, jak m.in.: okoliczności powstania, inicjatorzy i twórcy, rozwiązania architektoniczne, budowlane i techniczne, a także późniejsze dzieje. Szczególną uwagę poświęcono kwestiom powiązania poszczególnych realizacji z zachodzącym wówczas nie tylko w obrębie ziem polskich ogółem zjawisk składających się na wczesną fazę rozwoju architektury nowoczesnej, powszechnie określaną mianem wczesnego modernizmu. Nie wszystkie dzieła architektury i budownictwa przed rokiem 1914 powstawały pod wpływem nowego kierunku, jednakże zdecydowana większość ważniejszych realizacji w sposób widoczny antycypowała jego cechy. Wspomniany wątek starano się rozwinąć i doprecyzować, dążąc do określenia zarówno przewodniego oblicza stylowego poszczególnych projektów i realizacji, jak również sposobu interpretacji ich architektury, z wyróżnieniem konwencji zachowawczej (historyzującej), zmodernizowanej (wczesnomodernistycznej), łączącej cechy wyżej wspomnianych lub braku widocznego ukierunkowania.
Spis treści
Wstęp 9
Cel, zakres i układ opracowania 9
Stan badań 15
Budownictwo publiczne na ziemiach Królestwa Polskiego po roku 1864 21
Inwestycje sakralne 22
Inwestycje opieki zdrowotnej oraz instytucji opiekuńczych 26
Inwestycje oświaty i nauki 27
Inwestycje kultury, rozrywki i sportu 29
Inwestycje handlowe 29
Inwestycje instytucji finansowych 30
Inwestycje komunikacyjne i łącznościowe 31
Inwestycje hotelowe 31
Inwestycje administracyjno-biurowe 32
Przemiany w architekturze środkowo-europejskiej około roku 1900 37
Secesja jako fundament architektury nowoczesnej 37
Wczesny modernizm jako nurt architektoniczny 38
Oblicza wczesnego modernizmu w otoczeniu Królestwa Polskiego 42
Imperium Rosyjskie 42
Cesarstwo Niemieckie 51
Monarchia Austro-Węgierska 61
Nowy nurt w obrębie Królestwa Polskiego 69
Architektura gmachów publicznych w obrębie Królestwa Polskiego w latach 1909 –1914 75
Uwarunkowania społeczne, polityczne i ekonomiczne 75
Finansowanie inwestycji publicznych 75
Architekci i budowniczowie 76
Budownictwo sakralne 80
Miasta gubernialne i powiatowe 80
Ważniejsze miejscowości 93
Prowincja 98
Pomysły niezrealizowane 134
Budownictwo opieki zdrowotnej oraz instytucji opiekuńczych 146
Miasta gubernialne i powiatowe 146
Ważniejsze miejscowości 171
Prowincja 175
Pomysły niezrealizowane 185
Budownictwo oświaty i nauki 190
Miasta gubernialne i powiatowe 190
Ważniejsze miejscowości 218
SPIS TREŚCI6
Prowincja 223
Pomysły niezrealizowane 232
Budownictwo instytucji kultury, rozrywki i sportu 242
Miasta gubernialne i powiatowe 242
Ważniejsze miejscowości 256
Prowincja 260
Pomysły niezrealizowane 262
Budownictwo instytucji finansowych 266
Miasta gubernialne i powiatowe 266
Ważniejsze miejscowości 288
Prowincja 293
Pomysły niezrealizowane 293
Budownictwo handlowe 298
Miasta gubernialne i powiatowe 298
Ważniejsze miejscowości 309
Prowincja 309
Pomysły niezrealizowane 309
Budownictwo komunikacyjne i łącznościowe 312
Miasta gubernialne i powiatowe 312
Ważniejsze miejscowości 316
Prowincja 318
Pomysły niezrealizowane 323
Budownictwo hotelowe 324
Miasta gubernialne i powiatowe 324
Ważniejsze miejscowości 333
Prowincja 335
Pomysły niezrealizowane 335
Budownictwo administracyjno-biurowe 336
Inwestycje państwowe 336
Miasta gubernialne i powiatowe 336
Ważniejsze miejscowości 340
Prowincja 340
Pomysły niezrealizowane 343
Inwestycje prywatne 344
Miasta gubernialne i powiatowe 344
Ważniejsze miejscowości 360
Prowincja 362
Pomysły niezrealizowane 362
Inwestycje przysakralne 365
Miasta gubernialne i powiatowe 365
Ważniejsze miejscowości 371
Prowincja 371
Pomysły niezrealizowane 378
SPIS TREŚCI 7
Wykaz obiektów zrealizowanych 380
Wykaz projektów niezrealizowanych 402
Podsumowanie 415
Streszczenie 429
Bibliografia 431
Indeks nazwisk 469
Indeks miejscowości 479
Opinie
Na razie nie ma opinii o produkcie.