BEZPIECZEŃSTWO EKSPLOATACJI URZĄDZEŃ INSTALACJI I SIECI ELEKTROENERGETYCZNYCH

Bezpieczeństwo eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych

Książka stanowi pomoc dydaktyczną dla osób przygotowujących się do egzaminów na uzyskanie świadectw kwalifikacyjnych eksploatacji i dozoru urządzeń elektroenergetycznych.

Autor: dr inż. Jan Strojny, dr inż. Jan Strzałka; Ilość stron: 216; Wydanie: XVI; Stan prawny: 2025; Oprawa: miękka foliowana.

SPIS TREŚCI
Wstęp 9
1. Pola elektromagnetyczne 11
1.1. Informacje wstępne 11
1.2. Źródła pół elektromagnetycznych w otoczeniu człowieka 14
1.3. Wpływ pola elektromagnetycznego na organizm ludzki 16
1.4. Środki i metody ograniczające narażenie na PEM 19
Pytania 20
2. Elektryczność statyczna 21
2.1. Informacje podstawowe 21
2.2. Zagrożenia powodowane elektrycznością statyczną 22
2.3. Zapobieganie elektryczności statycznej 26
2.4. Ochrona urządzeń elektronicznych przed ładunkami elektrostatyczny-
mi wprowadzanymi przez personel 27
Pytania 29
3. Ogólne zasady eksploatacji urządzeń elektrycznych 30
3.1. Warunki pracy urządzeń elektrycznych 30
3.2. Dokumentacja techniczno-eksploatacyjna 32
3.3. Instrukcja eksploatacji 32
3.4. Przyjmowanie urządzeń do eksploatacji 33
3.5. Organizacja bezpiecznej pracy 34
3.6. Sprzęt ochronny 41
3.7. Zapobieganie zagrożeniom pożarowym 43
Pytania 43
4. Szczegółowe zasady eksploatacji urządzeń elektrycznych 44
4.1. Generatory 44
4.1.1. Zasady budowy i działania 44
4.1.2. Uruchomienie generatora synchronicznego 45
4.1.3. Zasady ruchu i eksploatacji generatorów 46
4.1.4. Przeciążenie generatora 46
4.1.5. Odłączenie od sieci i zatrzymanie generatora 47
Pytania 47
4.2. Transformatory energetyczne 47
4.2.1. Podział transformatorów 47
Bezp_elektro_ST_15.indd 3 2023-05-13 13:21:59
Bezpieczeństwo eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych4
4.2.2. Budowa i parametry transformatorów 48
4.2.3. Zasady eksploatacji transformatorów energetycznych 50
4.2.4. Oględziny, przeglądy i remonty transformatorów 51
4.2.5. Postępowanie w przypadku awarii i zakłóceń 52
4.2.6. Zakres badań eksploatacyjnych transformatorów energetycznych 52
4.2.7. Badania i pomiary transformatorów energetycznych 59
4.2.7.1. Pomiar rezystancji uzwojeń transformatorów 59
4.2.7.2. Pomiar rezystancji izolacji uzwojeń transformatorów 60
4.2.7.3. Badania oleju 61
4.2.7.4. Pomiar rezystancji uziemień roboczych transformatorów 61
Pytania 61
4.3. Stacje elektroenergetyczne 61
4.3.1. Informacje podstawowe 61
4.3.2. Podział stacji ze względu na warunki eksploatacji 62
4.3.3. Czynności łączeniowe 63
4.3.4. Oględziny i przeglądy 63
4.3.5. Zakres i terminy pomiarów i prób eksploatacyjnych 65
4.3.6. Urządzenia zawierające sześciofluorek siarki SF6 68
Pytania 69
4.4. Sieci napowietrzne 69
4.4.1. Informacje podstawowe 69
4.4.2. Wymagania dotyczące montażu linii napowietrznych 71
4.4.3. Zasady eksploatacji linii napowietrznych 72
4.4.4. Zakres badań eksploatacyjnych linii napowietrznych 73
Pytania 74
4.5. Linie kablowe 74
4.5.1. Klasyfikacja i określenia 74
4.5.2. Zasady eksploatacji linii kablowych 75
4.5.3. Badania i pomiary eksploatacyjne linii kablowych 79
4.5.3.1. Sprawdzenie ciągłości żył 79
4.5.3.2. Pomiar rezystancji izolacji linii kablowej 79
4.5.3.3. Próba napięciowa kabla 79
Pytania 81
4.6. Instalacje elektryczne 81
4.6.1. Informacje podstawowe 81
Bezp_elektro_ST_15.indd 4 2023-05-13 13:21:59
5
Spis treści
4.6.2. Uklady sieciowe 83
4.6.3. Zasady doboru i układania przewodów w instalacjach 83
4.6.4. Dobór zabezpieczeń przewodów 86
4.6.5. Wymagania dotyczące wyposażenia instalacji 87
4.6.6. Zasady eksploatacji instalacji elektrycznych 87
Pytania 90
4.7. Baterie kondensatorów do kompensacji mocy biernej 90
4.7.1. Zastosowanie i budowa kondensatorów elektroenergetycznych 90
4.7.2. Zasady eksploatacji baterii kondensatorów 91
Pytania 97
4.8. Elektryczne urządzenia napędowe 97
4.8.1. Informacje podstawowe 97
4.8.2. Rozruch i regulacja prędkości silników asynchronicznych 99
4.8.3. Dobór silników do warunków 100
4.8.4. Zabezpieczenia silników 101
4.8.5. Zasady eksploatacji silników 102
4.8.6. Oględziny, przeglądy i remonty urządzeń napędowych 102
4.8.7. Zakres badań eksploatacyjnych silników elektrycznych 103
4.8.8. Badania i pomiary urządzeń napędowych 105
4.8.8.1. Pomiar rezystancji uzwojeń silników 105
4.8.8.2. Pomiar rezystancji izolacji uzwojeń silników 105
4.8.8.3. Sprawdzanie stanu ochrony przeciwporażeniowej 106
Pytania 106
4.9. Urządzenia oświetleniowe 107
4.9.1. Określenia i wymagania 107
4.9.2. Oględziny i przeglądy 109
Pytania 111
4.10. Urządzenia elektrotermiczne 111
4.10.1. Informacje podstawowe 111
4.10.2. Budowa i zasada działania wybranych urządzeń elektrotermicznych 112
4.10.2.1. Urządzenia rezystancyjne (oporowe) 112
4.10.2.2. Urządzenia elektrodowe 112
4.10.2.3. Urządzenia łukowe 112
4.10.2.4. Urządzenia indukcyjne 113
4.10.3. Pomiary i regulacja temperatury w urządzeniach elektrotermicznych 113
4.10.4. Zasady eksploatacji urządzeń elektrotermicznych 114
Bezp_elektro_ST_15.indd 5 2023-05-13 13:22:00
Bezpieczeństwo eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych6
4.10.5. Oględziny, przeglądy i remonty urządzeń elektrotermicznych 114
4.10.6. Zakres badań i wymagań technicznych urządzeń elektrotermicznych 115
Pytania 117
4.11. Zespoły prądotwórcze 117
4.11.1. Informacje podstawowe 117
4.11.2. Ogólne zasady eksploatacji 118
4.11.3. Uruchomienie i zatrzymywanie zespołu prądotwórczego 118
4.11.4. Środki ostrożności przy obsłudze zespołów prądotwórczych 118
Pytania 119
4.12. Elektrofiltry 119
4.12.1. Informacje podstawowe 119
4.12.2. Wymagania dotyczące instalacji 120
4.12.3. Zasady eksploatacji elektrofiltrów 121
Pytania 123
4.13. Urządzenia prostownikowe i akumulatory 123
4.13.1. Informacje podstawowe o prostownikach 123
4.13.2. Rodzaje i charakterystyka akumulatorów 125
4.13.3. Zasady eksploatacji urządzeń prostownikowych i akumulatorów 126
4.13.4. Oględziny i przeglądy urządzeń prostownikowych i akumulatorów 127
4.13.5. Przebieg oraz ocena wyników pomiarów urządzeń prostownikowych
i akumulatorów 129
Pytania 130
4.14. Urządzenia energoelektroniczne 130
4.14.1. Informacje podstawowe 130
4.14.2. Budowa i właściwości urządzeń energoelektronicznych 131
4.14.3. Zabezpieczenia przetężeniowe i ziemnozwarciowe urządzeń energo-
elektronicznych 132
4.14.4. Ochrona przeciwporażeniowa w urządzeniach energoelektronicznych 133
4.14.5. Zasady eksploatacji urządzeń energoelektronicznych 134
4.14.6. Oględziny, przeglądy i remonty urządzeń energoelektronicznych 136
4.14.7. Zakres badań eksploatacyjnych urządzeń energoelektronicznych 136
Pytania 137
4.15. Urządzenia spawalnicze 137
4.15.1. Klasyfikacja i zasady eksploatacji 137
4.15.2. Badania i pomiary eksploatacyjne spawarek elektrycznych 140
4.15.2.1. Pomiar rezystancji izolacji spawarki 140
Bezp_elektro_ST_15.indd 6 2023-05-13 13:22:00
7
Spis treści
4.15.2.2. Pomiar rezystancji izolacji transformatorów zainstalowanych w spawarkach 140
4.15.2.3. Pomiar napięcia biegu jałowego po stronie wtórnej spawarek i zgrzewarek 141
4.15.2.4. Sprawdzenie stanu ochrony przeciwporażeniowej 141
Pytania 142
5. Zasady stosowania urządzeń elektrycznych w strefach zagrożonych wybuchem 143
5.1. Klasyfikacja przestrzeni i stref zagrożenia 143
5.2. Zasady budowy i doboru urządzeń elektrycznych do pracy w warun-
kach zagrożenia wybuchem 144
5.3. Zasady eksploatacji urządzeń elektrycznych w warunkach zagrożenia
wybuchowego 146
5.4. Oględziny i przeglądy urządzeń elektrycznych w warunkach zagrożenia
wybuchowego 147
Pytania 149
6. Ochrona odgromowa i przeciwprzepięciowa 150
6.1. Rodzaje i charakterystyka przepięć 150
6.2. Zasady ochrony odgromowej obiektów budowlanych 150
6.3. Zasady ochrony przeciwprzepięciowej 152
Pytania 155
7. Ochrona przeciwporażeniowa 156
7.1. Działanie prądu elektrycznego na człowieka 156
7.2. Zagrożenia porażeniowe i statystyka porażeń prądem 156
7.3. Organizacyjne środki ochrony przeciwporażeniowej 157
7.4. Techniczne środki ochrony przeciwporażeniowej 158
7.4.1. Ochrona przeciwporażeniowa w urządzeniach o napięciu do 1 kV 158
7.4.1.1. Rodzaje ochron przeciwporażeniowych 158
7.4.1.2. Ochrona podstawowa (przed dotykiem bezpośrednim) 159
7.4.1.3. Ochrona przy uszkodzeniu (przy dotyku pośrednim) 160
7.4.2. Ochrona przeciwporażeniowa w urządzeniach o napięciu powyżej 1 kV 168
7.5. Przewody ochronne i wyrównawcze 171
7.6. Badania odbiorcze i eksploatacyjne środków ochrony przeciwporażeniowej 172
7.6.1. Ogólne zasady wykonywania badań 172
7.6.2. Zasady wykonywania badań i pomiarów 173
7.6.2.1. Badania i pomiary ochrony podstawowej 173
7.6.2.2. Badania i pomiary ochrony przy uszkodzeniu 173
7.6.2.3. Badania i pomiary eksploatacyjne w urządzeniach o napięciu powyżej 1 kV 177
Pytania 180
Bezp_elektro_ST_15.indd 7 2023-05-13 13:22:00
Bezpieczeństwo eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych8
8. Udzielanie pomocy przedlekarskiej 181
Pytania 184
9. Zasady stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się
eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci 185
10. Zbiorcze zestawienie pytań i odpowiedzi 191
Bibliografia 213
Bezp_elektro_ST_15.indd 8 2023-05-13 13:22:00