Sharon Macdonald, Krainy pamięci. O dziedzictwie i tożsamości we współczesnej Europie

Krajobraz europejskich miast zapełnił się pomnikami, muzeami, tablicami pamiątkowymi, instalacjami artystycznymi, których celem jest przypominanie o historii. Niejednokrotnie forma upamiętniania staje się powodem do dyskusji czy punktem zapalnym. Czy istnieje tylko jeden model „uobecniania” przeszłości, czy też Europa staje się dziś domem dla różnych form świadomości historycznej i różnych sposobów czynienia przeszłości naszą teraźniejszością? Próbą odpowiedzi na te pytania jest interdyscyplinarna monografia autorstwa Sharon Macdonald, wybitnej antropolożki kulturowej związanej z Uniwersytetem w Yorku oraz Uniwersytetem Humboldtów w Berlinie.

„W XX i XXI wieku w Europie i w innych częściach świata pamięć stała się jednym z najważniejszych i najczęściej podejmowanych zagadnień współczesności. Pamięć od dawna wikłana była w usprawiedliwianie wojen i konfliktów. Używano jej też, by wzywać do przeprosin za wyrządzone w przeszłości krzywdy. Spora część opinii publicznej ubolewa dziś nad dotykającą nas „kulturową amnezją”, lękając się utraty pamięci o przeszłości i – co za tym idzie – istotnego punktu odniesienia. Dochodzi do tego lęk przed znikaniem świadków ważnych wydarzeń historycznych oraz dewaluacja pamięci międzypokoleniowej. Jednocześnie procesom tym towarzyszy swoisty rozkwit różnych form (i pracy) pamięci zbiorowej i indywidualnej. Europa stała się wręcz krainą pamięci mającą obsesję na punkcie zanikania i utraty pamięci zbiorowej oraz sposobów jej zachowywania” – pisze Sharon Macdonald.