OCENA RYZYKA W PLANOWANIU RUCHU KOLEJOWEGO Z PUNKTU WIDZENIA OPERATORA PRZEWOZÓW PASAŻERSKICH

Ocena ryzyka w planowaniu ruchu kolejowego z punktu widzenia operatora przewozów pasażerskich

Przedmiotem badań omówionych w prezentowanej monografii jest proces oceniania ryzyka w odniesieniu do wybranych etapów procesu planowania ruchu kolejowego. Rozważania zostały zrealizowane na podstawie metodyki M_o_R i dotyczyły identyfikacji i analizy ryzyka (szacowanie wpływu ryzyka). Ocenę przeprowadzono z wykorzystaniem metody symulacyjnej Monte Carlo, która jest zalecana do wykorzystania przez dokument UTK.

Pierwszy rozdział zawiera podstawowe pojęcia związane z problematyką ryzyka. Omówiono dokumenty prawne, które odnoszą się do kwestii ryzyka w transporcie kolejowym. W szczegółowy sposób omówiono kwestię wyceny ryzyka w transporcie kolejowym według rozporządzenia Komisji Europejskiej 402/2013. Dokonano także przeglądu metod oceny ryzyka, które były stosowane w odniesieniu do transportu kolejowego.

Rozdział drugi poświęcono problematyce definicji planowania ruchu kolejowego. Rozdział trzeci dotyczy opracowania metody oceny ryzyka w planowaniu ruchu kolejowego z punktu widzenia operatora przewozów pasażerskich wraz z opracowaniem modelu matematycznego. Rozdział podzielono na trzy podrozdziały. W pierwszym przedstawiona została charakterystyka metody Monte Carlo i możliwości jej zastosowania do oceny ryzyka w transporcie kolejowym. Podrozdział drugi dotyczy opracowania modelu matematycznego oceny ryzyka w planowaniu ruchu kolejowego. W sposób ogólny zaprezentowano metodę oceny ryzyka i następnie dla każdego kroku tej metody opracowano model matematyczny. W trzecim podrozdziale przedstawiono metodę oceny ryzyka w planowaniu ruchu kolejowego z punktu widzenia operatora przewozów pasażerskich.

W rozdziale czwartym zaprezentowano istotę ryzyka w planowaniu ruchu kolejowego. Zaprezentowane zostały założenia do przeprowadzenia analizy dla trzech wybranych etapów planowania ruchu kolejowego – planowania linii komunikacyjnych, konstrukcji rozkładu jazdy pociągów oraz planowania ruchu przeprowadzono identyfikację ryzyk.

Rozdział piąty poświęcono szacowaniu wpływu ryzyka w planowaniu ruchu kolejowego z punktu widzenia operatora przewozów pasażerskich. Pierwszy podrozdział dotyczył określenia wartości zmiennych, które zostały wykorzystane do ustalenia zmiennych określających wpływ. Wskazane zostały dane statystyczne, które zostały wykorzystane do obliczeń. Omówiono także sposób obliczeń poszczególnych wartości zmiennych losowych. Następnie dla wybranych etapów dokonano oszacowania wpływu ryzyka na cele etapu. Dla każdego ryzyka wskazano zmienną opisująca wpływ, rozkład prawdopodobieństwa i wskazano wartości charakterystyczne dla rozkładu.

Rozdział szósty zawiera ocenę ryzyka w planowaniu ruchu kolejowego z punktu widzenia operatora przewozów pasażerskich z wykorzystaniem metody Monte Carlo. Do eksperymentów zostały wykorzystane dodatki do Microsoft Excel – RiskAMP i RiskSimulator. Dla każdego etapu, dla unikalnych zmiennych opisujących wpływ w ramach oceny, uzyskano wartości parametrów statystycznych. Następnie przeprowadzono ocenę ryzyka – dla poszczególnych percentyli wskazana została wartość zmiennej i wartość oczekiwana. Zaprezentowano także rozkład percentylowy zmiennej oraz histogram występowania poszczególnych wartości zmiennej. Dla każdego etapu oceny symulacyjnej wyciągnięto wnioski.

SPIS TREŚCI
Streszczenie 7
Abstract 8
Przedmowa. 9
Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótów 13
1. Ryzyko w dokumentach prawnych 19
1.1. Wprowadzenie do problematyki ryzyka 19
1.2. Ryzyko w transporcie kolejowym 24
1.3. Wycena i ocena ryzyka w transporcie kolejowym według rozporządzenia KE 402/2013 31
1.3.1. Rozporządzenie KE 402/2013 31
1.3.2. Proces zarządzania ryzykiem według rozporządzenia KE 402/2013 34
1.3.2.1. Założenia ogólne 34
1.3.2.2. Proces oceny ryzyka 34
1.3.2.3. Zarządzanie zagrożeniami 36
1.3.2.4. Schemat procesu zarządzania ryzykiem 36
1.4. Przegląd metod oceny ryzyka w transporcie kolejowym 38
2. Planowanie ruchu kolejowego – definicja i etapy 44
2.1. Planowanie. 44
2.2. Ruch kolejowy 46
2.3. Planowanie ruchu kolejowego 49
3. Ocena ryzyka w planowaniu ruchu kolejowego z punktu widzenia operatora przewo-
zów pasażerskich 53
3.1. Charakterystyka metody Monte Carlo i możliwości jej zastosowania do oceny ryzyka
w transporcie kolejowym 53
3.2. Model oceny ryzyka w planowaniu ruchu kolejowego 56
3.2.1. Założenia ogólne do metody 56
3.2.2. Model identyfikacji ryzyka w planowaniu ruchu kolejowego 57
3.2.3. Model szacowania wpływu ryzyka w planowaniu ruchu kolejowego 60
3.2.4. Model oceny ryzyka w planowaniu ruchu kolejowego z wykorzystaniem meto-
dy Monte Carlo 63
3.3. Metoda oceny ryzyka w planowaniu ruchu kolejowego 65
6
4. Ryzyko w planowaniu ruchu kolejowego z punktu widzenia operatora przewozów pa-
sażerskich 72
4.1. Wprowadzenie do problematyki ryzyka w planowaniu ruchu kolejowego. 72
4.2. Identyfikacja ryzyk w planowaniu ruchu kolejowego z punktu widzenia operatora
przewozów pasażerskich 73
4.2.1. Ryzyko w planowaniu linii komunikacyjnych 73
4.2.2. Ryzyko w konstrukcji rozkładu jazdy pociągów 76
4.2.3. Ryzyko w planowaniu ruchu na sieci 79
5. Szacowanie wpływu ryzyka w planowaniu ruchu kolejowego z punktu widzenia ope-
ratora przewozów pasażerskich 84
5.1. Określenie wartości zmiennych oceniających wpływ ryzyka 84
5.2. Szacowanie wpływu ryzyka przy planowaniu linii komunikacyjnych 93
5.3. Szacowanie wpływu ryzyka przy konstrukcji rozkładu jazdy pociągów 93
5.4. Szacowanie wpływu ryzyka przy planowaniu ruchu na sieci 93
6. Ocena ryzyka w planowaniu ruchu kolejowego z punktu widzenia operatora przewo-
zów pasażerskich z wykorzystaniem metody Monte Carlo 104
6.1. Wprowadzenie 104
6.2. Ocena ryzyka planowania linii komunikacyjnych z wykorzystaniem metody Monte
Carlo 107
6.2.1. Ocena poszczególnych ryzyk planowania linii komunikacyjnych 107
6.2.2. Ocena całkowitego ryzyka planowania linii komunikacyjnych 121
6.3. Ocena ryzyka konstrukcji rozkładu jazdy pociągów z wykorzystaniem metody Monte
Carlo 124
6.3.1. Ocena poszczególnych ryzyk konstrukcji rozkładu jazdy pociągów 124
6.3.2. Ocena całkowitego ryzyka konstrukcji rozkładu jazdy pociągów 138
6.4. Ocena ryzyka planowania ruchu na sieci z wykorzystaniem metody Monte Carlo 142
6.4.1. Ocena poszczególnych ryzyk planowania ruchu na sieci 142
6.4.2. Ocena całkowitego ryzyka planowania ruchu na sieci 153
7. Wnioski i kierunki dalszych badań 157
Bibliografia 161
Spis rysunków 174
Spis tabel 176