PORADNIK EKSPLOATATORA OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW

Spis treści

1. Charakterystyka ścieków miejskich . . . . . . . . . . . . 29

1.1. Rodzaje ścieków . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

1.2. Rodzaje kanalizacji . . . . . . . . . . . . . . . . 32

1.3. Ilość ścieków miejskich . . . . . . . . . . . . . . . 35

1.3.1. Ścieki bytowo-gospodarcze . . . . . . . . . . . 36

1.3.2. Ścieki przemysłowe . . . . . . . . . . . . . 37

1.4. Klasyfikacja zanieczyszczeń ścieków miejskich . . . . . . . . . 43

1.4.1. Zanieczyszczenia fizyczne . . . . . . . . . . . . 44

1.4.2. Zanieczyszczenia chemiczne, organiczne i nieorganiczne . . . 47

1.4.3. Zanieczyszczenia biologiczne . . . . . . . . . . . 51

1.5. Skład ścieków miejskich . . . . . . . . . . . . . . 51

1.6. Jednostkowe ładunki zanieczyszczeń . . . . . . . . . . . 56

1.7. Ładunek zanieczyszczeń . . . . . . . . . . . . . . . 58

1.8. Równoważna Liczba Mieszkańców (RLM) . . . . . . . . . 58

1.9. Zmienność składu ścieków . . . . . . . . . . . . . . 61

Streszczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

2. Odbiorniki ścieków . . . . . . . . . . . . . . . . 71

2.1. Charakterystyka wód naturalnych . . . . . . . . . . . . 73

2.1.1. Wody opadowe . . . . . . . . . . . . . . . 73

2.1.2. Wody powierzchniowe . . . . . . . . . . . . . 73

2.1.3. Wody podziemne . . . . . . . . . . . . . . 75

2.2. Rodzaje odbiorników ścieków . . . . . . . . . . . . . 77

2.2.1. Wody płynące . . . . . . . . . . . . . . . 77

2.2.2. Wody stojące . . . . . . . . . . . . . . . 81

2.2.3. Środowisko gruntowe . . . . . . . . . . . . . 84

2.3. Źródła zanieczyszczenia wód . . . . . . . . . . . . . 85

2.4. Strefy wód zanieczyszczonych ściekami . . . . . . . . . . 86

2.4.1. Strefa odtleniona . . . . . . . . . . . . . . 86

2.4.2. Strefa pośrednia (tzw. mezosaprobowa) . . . . . . . . 87

2.4.3. Strefa odnowy (oligosprobowa) . . . . . . . . . . 89

2.5. Klasyfikacja (systematyka) organizmów . . . . . . . . . . 89

2.5.1. Bakterie (Bacteria) . . . . . . . . . . . . . 91

2.5.2. Archeowce (Archaea) . . . . . . . . . . . . . 91

2.5.3. Jądrowce – Eukarionty (Eucaria) . . . . . . . . . . 92

2.5.4. Organizmy środowiska wodno-ściekowego . . . . . . . 95

2.5.4.1. Wirusy . . . . . . . . . . . . . . 95

2.5.4.2. Bakterie (Bacteria) . . . . . . . . . . . 95

2.5.4.3. Protisty (Protista) . . . . . . . . . . . 98

2.5.4.4. Pozostałe organizmy związane ze środowiskiem

wodno-ściekowym . . . . . . . . . . . 105

2.5.4.5. Określenia zwyczajowe . . . . . . . . . . 108

2.5.4.6. Znaczenie organizmów środowiska wodno-ściekowego . 109

2.6. Charakterystyka procesu samooczyszczania . . . . . . . . . 110

2.6.1. Procesy biochemiczne . . . . . . . . . . . . . 111

2.6.2. Pobór tlenu i wpływ biogenów na środowisko wodne . . . . 119

2.6.3. Sedymentacja . . . . . . . . . . . . . . . . 121

2.6.4. Adsorpcja . . . . . . . . . . . . . . . . . 122

2.6.5. Rozcieńczanie i mieszanie . . . . . . . . . . . . 122

2.6.6. Proces samooczyszczania w środowisku glebowym . . . . . 123

2.7. Wpływ ścieków na jakość wód . . . . . . . . . . . . . 124

2.7.1. Wskaźniki podstawowe . . . . . . . . . . . . . 125

2.7.2. Wskaźniki eutroficzne . . . . . . . . . . . . . 127

2.7.3. Wskaźniki nieorganiczne . . . . . . . . . . . . 128

2.7.4. Wskaźniki nieorganiczne niebezpieczne . . . . . . . . 130

2.7.5. Wskaźniki organiczne niebezpieczne . . . . . . . . . 137

2.8. Rola składników niebezpiecznych w oczyszczaniu ścieków miejskich . . 140

Streszczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142

Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143

3. Oczyszczanie wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . 147

3.1. Rola oczyszczania wstępnego . . . . . . . . . . . . . 149

3.2. Kraty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151

3.3. Sita . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160

3.4. Piaskowniki . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164

3.5. Odtłuszczacze . . . . . . . . . . . . . . . . . 181

3.6. Osadniki wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . 183

Streszczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202

Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203

4. Biologiczne oczyszczanie ścieków . . . . . . . . . . . . . 205

4.1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . 207

4.2. Mechanizmy biologicznego oczyszczania ścieków . . . . . . . 212

4.2.1. Mechanizm usuwania związków organicznych . . . . . . 212

4.2.2. Mechanizm usuwania związków fosforu . . . . . . . . 213

4.2.3. Mechanizm usuwania związków azotu . . . . . . . . 216

4.2.3.1. Nitryfikacja i denitryfikacja . . . . . . . . . 216

4.2.3.2. ANAMMOX . . . . . . . . . . . . . 219

4.3. Systemy z zawieszoną biomasą . . . . . . . . . . . . 220

4.3.1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . 220

4.3.2. Opis procesu . . . . . . . . . . . . . . . . 220

4.3.3. Mikroorganizmy w osadzie czynnym . . . . . . . . . 222

4.3.4. Główne elementy procesu osadu czynnego . . . . . . . 232

4.3.4.1. Reaktory biologiczne (komory osadu czynnego) . . . 233

4.3.4.2. Napowietrzanie i mieszanie . . . . . . . . 243

4.3.4.3. Osadniki wtórne . . . . . . . . . . . 255

4.3.5. Kontrola procesu osadu czynnego . . . . . . . . . . 263

4.3.5.1. Recyrkulacja osadu . . . . . . . . . . . 264

4.3.5.2. Osad nadmierny . . . . . . . . . . . . 269

4.3.5.3. Wiek osadu – wpływ na efekt oczyszczania, przyrost osadu

i obciążenie osadu ładunkiem zanieczyszczeń . . . 272

4.3.5.4. Sedymentacja osadu i jakość osadu . . . . . . . 275

4.3.6. Problemy eksploatacyjne w systemach osadu czynnego . . . . 278

4.4. Biologiczne systemy usuwania związków azotu i fosforu . . . . . 284

4.4.1. Usuwanie związków azotu . . . . . . . . . . . . 284

4.4.2. Usuwanie związków fosforu . . . . . . . . . . . 291

4.4.3. Równoczesne usuwanie azotu i fosforu . . . . . . . . 292

4.4.4. Eksploatacja systemów biologicznego usuwania związków azotu i fosforu 302

4.4.4.1. Optymalne warunki pracy procesu wielofazowego . . 303

4.4.4.2. Optymalizacja usuwania związków fosforu . . . . 307

4.4.4.3. Optymalizacja usuwania związków azotu . . . . . 317

4.4.4.4. Szczegółowy bilans azotu i fosforu dla oczyszczalni ścieków 333

4.4.4.5. Problemy eksploatacyjne procesu wielofazowego . . . 335

4.4.5. Chemiczne usuwanie fosforu . . . . . . . . . . . 339

4.4.5.1. Strącanie solami glinu i żelaza . . . . . . . . 340

4.4.5.2. Strącanie wapnem . . . . . . . . . . . 342

4.4.5.3. Miejsce dawkowania reagentów . . . . . . . 343

4.4.5.4. Zalety i wady chemicznego strącania fosforu . . . 345

4.5. Systemy z osiadłą biomasą . . . . . . . . . . . . . . 348

4.5.1. Złoża biologiczne zraszane . . . . . . . . . . . . 348

4.5.2. Złoża biologiczne zanurzane (obrotowe) . . . . . . . . 360

4.5.3. Filtry biologiczne . . . . . . . . . . . . . . 365

4.6. Proces hybrydowy – osad czynny i błona biologiczna . . . . . . 373

4.6.1. Osad czynny z wypełnieniem zawieszonym . . . . . . . 373

4.6.2. Osad czynny z wypełnieniem umocowanym na stałe . . . . . 377

4.7. Reaktory membranowe (MBR) . . . . . . . . . . . . . 379

4.7.1. Opis procesu . . . . . . . . . . . . . . . . 380

4.7.2. Kontrola zapychania membran . . . . . . . . . . . 384

4.7.3. Efektywność procesu . . . . . . . . . . . . . 386

4.8. Stawy biologiczne i oczyszczalnie hydrobotaniczne . . . . . . . 388

4.8.1. Stawy biologiczne . . . . . . . . . . . . . . 388

4.8.1.1. Stawy tlenowe . . . . . . . . . . . . 388

4.8.1.2. Stawy napowietrzane . . . . . . . . . . 390

4.8.1.3. Stawy fakultatywne . . . . . . . . . . . 393

4.8.1.4. Stawy beztlenowe . . . . . . . . . . 394

4.8.1.5. Konstrukcja stawów . . . . . . . . . . . 395

4.8.1.6. Problemy eksploatacyjne . . . . . . . . . 395

4.8.2. Oczyszczalnie hydrobotaniczne . . . . . . . . . . 398

4.9. Beztlenowe oczyszczanie ścieków . . . . . . . . . . . . 401

4.9.1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . 401

4.9.2. Opis procesu . . . . . . . . . . . . . . . . 402

4.9.3. Problemy eksploatacyjne . . . . . . . . . . . . 406

Streszczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407

Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408

5. Zanieczyszczenie powietrza wokół oczyszczalni . . . . . . . . . 413

5.1. Rodzaje uciążliwości powstających w oczyszczalni . . . . . . . 415

5.1.1. Oddziaływanie obiektów oczyszczalni na otoczenie . . . . . 415

5.1.2. Odory . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418

5.1.3. Bioaerozole . . . . . . . . . . . . . . . . 421

5.1.4. Mikrobiologiczny monitoring powietrza . . . . . . . . 422

5.2. Powstawanie odorów i ich emisja . . . . . . . . . . . . 425

5.2.1 Powstawanie siarkowodoru . . . . . . . . . . . . 425

5.2.2. Wpływ typu kanalizacji na powstawanie H2S . . . . . . . 428

5.2.3. Uwalnianie się H2S . . . . . . . . . . . . . . 428

5.2.4. Problemy powodowane przez siarkowodór . . . . . . . 429

5.3. Wentylacja poszczególnych obiektów . . . . . . . . . . . 431

5.3.1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . 431

5.3.2. Wydajność wentylacji . . . . . . . . . . . . . 433

5.3.3. Podciśnienie . . . . . . . . . . . . . . . . 433

5.3.4. Ładunek zapachów . . . . . . . . . . . . . . 433

5.3.5. Dostępność obiektów . . . . . . . . . . . . . 434

5.4. Biologiczne oczyszczanie powietrza . . . . . . . . . . . 435

5.4.1. Zasady biologicznego oczyszczania powietrza . . . . . . 435

5.4.2. Przemiana związków zapachowych . . . . . . . . . 436

5.4.3. Warunki panujące w filtrze . . . . . . . . . . . . 438

5.4.4. Biologiczne sposoby usuwania odorów . . . . . . . . 440

5.4.4.1. Filtr biologiczny . . . . . . . . . . . . 440

5.4.4.2. Filtry z wypełnieniem skałą wulkaniczną . . . . . 444

5.4.4.3. Złoża biologiczne (zraszane) . . . . . . . . 448

5.4.5. Rozruch filtrów biologicznych . . . . . . . . . . . 449

5.4.5.1. Rozruch filtrów z wypełnieniem skałą wulkaniczną . . 450

5.4.5.2. Rozruch filtrów biologicznych . . . . . . . . 451

5.5. Procesy fizyczno-chemiczne . . . . . . . . . . . . . 451

5.5.1. Technologie zapobiegawcze . . . . . . . . . . . 451

5.5.2. Technologie naprawcze . . . . . . . . . . . . . 452

5.5.2.1. Dawkowanie żelaza . . . . . . . . . . . 452

5.5.2.2. Filtr „Entec” . . . . . . . . . . . . . 452

5.5.2.3. Węgiel aktywny . . . . . . . . . . . . 453

5.5.2.4. Stripping . . . . . . . . . . . . . 453

5.6. Problemy eksploatacyjne . . . . . . . . . . . . . . 454

5.6.1. Problemy powstające podczas wentylacji . . . . . . . . 454

5.6.1.1. Spadek wydajności (zasysania) . . . . . . . . 455

5.6.1.2. Wykrycie H2S w pomieszczeniach dostępnych dla

pracowników; emisje zapachów z poszczególnych obiektów 455

5.6.2. Możliwe problemy przy eksploatacji filtru . . . . . . . 456

5.6.2.1. Akumulacja soli, „zakwaszenie” złoża . . . . . 456

5.6.2.2. Wysuszanie złoża . . . . . . . . . . . 458

5.6.2.3. Krótkie spięcia (przepływy) . . . . . . . . 459

5.6.2.4. Wzrost ciśnienia na filtrze (opór) . . . . . . . 459

5.6.2.5. Zarastanie powierzchni filtru . . . . . . . . 460

5.6.2.6. Nagłe obumieranie biomasy . . . . . . . . 461

5.6.3. Możliwe problemy podczas procesów chemiczno-fizycznych . . 463

Streszczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464

Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465

6. Przeróbka i unieszkodliwianie osadów . . . . . . . . . . . 469

6.1. Bilans masy osadów . . . . . . . . . . . . . . . . 471

6.2. Co robić z osadami? . . . . . . . . . . . . . . . . 473

6.3. Skład i własności osadów . . . . . . . . . . . . . . 477

6.4. Zagęszczanie osadów . . . . . . . . . . . . . . . 482

6.4.1. Zagęszczanie grawitacyjne . . . . . . . . . . . . 482

6.4.2. Zagęszczanie flotacyjne . . . . . . . . . . . . 491

6.4.3. Zagęszczanie mechaniczne . . . . . . . . . . . . 495

6.4.3.1. Zagęszczacze wirówkowe . . . . . . . . . 495

6.4.3.2. Zagęszczacze filtracyjno-taśmowe . . . . . . . 497

6.4.3.3. Zagęszczacze bębnowe . . . . . . . . . . 500

6.5. Stabilizacja osadów . . . . . . . . . . . . . . . . 502

6.5.1. Biologiczna stabilizacja osadów . . . . . . . . . . 503

6.5.1.1. Stabilizacja beztlenowa . . . . . . . . . . 504

6.5.1.2. Tlenowa stabilizacja osadu . . . . . . . . . 526

6.5.1.3. Kompostowanie . . . . . . . . . . . . 534

6.5.2. Chemiczna stabilizacja osadów . . . . . . . . . . 537

6.5.3. Termiczna stabilizacja/utlenianie osadów . . . . . . . . 540

6.6. Odwadnianie osadów . . . . . . . . . . . . . . . 543

6.6.1. Odwadnianie naturalne . . . . . . . . . . . . . 544

6.6.2. Odwadnianie mechaniczne . . . . . . . . . . . . 547

6.6.3. Suszenie termiczne . . . . . . . . . . . . . . 563

6.6.4. Suszenie naturalne – słoneczne . . . . . . . . . . . 565

Streszczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 566

Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 567

7. Dezynfekcja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571

7.1. Mikroorganizmy w ściekach miejskich i skutki ich występowania . . . 573

7.2. Usuwanie mikroorganizmów w procesach oczyszczania ścieków . . . 582

7.3. Dezynfekcja ścieków – zagadnienia wprowadzające . . . . . . . 585

7.3.1. Terminologia dotycząca dezynfekcji i działań pokrewnych . . . 585

7.3.2. Cele, metody i efekty dezynfekcji . . . . . . . . . . 587

7.3.3. Mechanizmy niszczenia mikroorganizmów w procesach dezynfekcji 593

7.3.4. Dezynfekcja ścieków w kraju i zagranicą . . . . . . . . 597

7.4. Fizyczne metody dezynfekcji . . . . . . . . . . . . . 602

7.4.1. Promieniowanie UV . . . . . . . . . . . . . . 602

7.4.2. Filtracja membranowa . . . . . . . . . . . . . 612

7.4.3. Pasteryzacja . . . . . . . . . . . . . . . . 613

7.4.4. Promieniowanie radioaktywne (dezynfekcja radiacyjna) . . . . 617

7.4.5. Ultradźwięki . . . . . . . . . . . . . . . . 617

7.5. Chemiczne metody dezynfekcji . . . . . . . . . . . . 618

7.5.1. Ozonowanie . . . . . . . . . . . . . . . . 618

7.5.2. Chlorowanie . . . . . . . . . . . . . . . . 622

7.5.3. Inne metody . . . . . . . . . . . . . . . . 638

Streszczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 641

Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 641

8. Pompy i przepompownie . . . . . . . . . . . . . . . 645

8.1. Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 647

8.1.1. Charakterystyki agregatów pompowych . . . . . . . . 647

8.1.2. Charakterystyka rurociągu . . . . . . . . . . . . 652

8.1.3. Współpraca pompy z rurociągiem . . . . . . . . . . 653

8.2. Rodzaje przepompowni . . . . . . . . . . . . . . . 655

8.3. Rodzaje pomp w przepompowniach . . . . . . . . . . . 656

8.3.1. Klasyfikacja pomp . . . . . . . . . . . . . . 656

8.3.2. Przegląd pomp stosowanych w przepompowniach . . . . . 659

8.3.2.1. Pompy wyporowe . . . . . . . . . . . 659

8.3.2.2. Pompy wirowe . . . . . . . . . . . . 661

8.3.2.3. Pompy specjalne . . . . . . . . . . . . 665

8.3.3. Dobór pomp w przepompowniach . . . . . . . . . . 669

8.3.3.1. Ogólne kryteria doboru . . . . . . . . . . 669

8.3.3.2. Regulacja parametrów pracy pompy . . . . . . 674

8.3.3.3. Współpraca pomp . . . . . . . . . . . 680

8.3.4. Infrastruktura przepompowni . . . . . . . . . . . 683

8.3.5. Uderzenie hydrauliczne . . . . . . . . . . . . . 686

8.4. Pompowanie osadów . . . . . . . . . . . . . . . 687

8.5. Eksploatacja i dokumenty przepompowni . . . . . . . . . . 691

8.5.1. Wymogi formalno-prawne wobec pomp . . . . . . . . 691

8.5.2. Dokumentacja prowadzona w trakcie eksploatacji pompy . . . . 692

8.5.3. Eksploatacja pomp . . . . . . . . . . . . . . 692

8.5.3.1. Nadzór nad pracą pompy i monitoring parametrów . . 693

8.5.3.2. Bieżąca obsługa pomp . . . . . . . . . . 695

8.5.3.3. Remonty pomp . . . . . . . . . . . . 699

8.5.3.4. Problemy eksploatacyjne . . . . . . . . . 703

Streszczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 708

Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 709

9. Kontrola pracy oczyszczalni ścieków . . . . . . . . . . . . 711

9.1. Rodzaje kontroli . . . . . . . . . . . . . . . . . 713

9.2. Pomiary ilości ścieków i osadów . . . . . . . . . . . . 715

9.3. Kontrola analityczna . . . . . . . . . . . . . . . 717

9.3.1. Punkty kontroli analitycznej . . . . . . . . . . . 717

9.3.2. Rodzaje i sposób poboru próbek . . . . . . . . . . 717

9.3.3. Zakres i częstość analiz . . . . . . . . . . . . . 720

9.3.4. Przechowywanie i utrwalanie próbek . . . . . . . . . 722

9.4. Przepisy robocze na wykonanie wybranych oznaczeń laboratoryjnych . . 724

9.5. Kontrola pracy oczyszczalni ścieków przez pomiar zasadowości . . . 739

9.5.1. Reakcje biologiczne ze zmianą zasadowości . . . . . . . 740

9.5.2. Osadniki wstępne . . . . . . . . . . . . . . 741

9.5.3. Osadniki wtórne . . . . . . . . . . . . . . . 742

9.5.4. Komora napowietrzania . . . . . . . . . . . . 742

9.5.5. Przeróbka osadów . . . . . . . . . . . . . . 743

9.6. Kontrola pracy osadu czynnego . . . . . . . . . . . . 744

9.7. Dokumentacja wyników kontroli technologicznej . . . . . . . 753

9.8. Praktyczne sposoby wykorzystania danych pochodzących z monitoringu . . 754

9.8.1. Cele monitoringu . . . . . . . . . . . . . . 754

9.8.2. Bazy danych . . . . . . . . . . . . . . . . 755

9.8.3. Etapy i metody eksploracji danych . . . . . . . . . . 761

9.8.4. Grupowanie danych . . . . . . . . . . . . . . 762

9.8.5. Poszukiwanie reguł i wzorców . . . . . . . . . . . 771

9.8.6. Przykłady klasyfikacji danych . . . . . . . . . . . 772

9.8.7. Regresja . . . . . . . . . . . . . . . . . 774

9.8.8. Kojarzenie . . . . . . . . . . . . . . . . 777

9.8.9. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . 781

9.9. Modelowanie procesu oczyszczania ścieków osadem czynnym . . . . 782

9.9.1. Wprowadzenie do modelowania . . . . . . . . . . 782

9.9.2. Modele . . . . . . . . . . . . . . . . . 783

9.9.3. Praktyczne wykorzystanie modeli matematycznych . . . . . 794

Streszczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 797

Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 798

10. Automatyzacja w oczyszczalni ścieków . . . . . . . . . . . 801

10.1. Rodzaje systemów sterowania . . . . . . . . . . . . 804

10.1.1. Sterowanie a regulacja . . . . . . . . . . . . . 804

10.1.2. Regulacja wybranego parametru . . . . . . . . . . 805

10.1.3. Regulacja procesu (wielu parametrów równocześnie) . . . . . 807

10.1.4. Kompleksowa regulacja oczyszczalni ścieków (sterowanie

równoczesne wieloma procesami) . . . . . . . . . . 807

10.2. Urządzenia do automatycznego sterowania i regulacji . . . . . . 809

10.2.1. Urządzenia pomiarowe . . . . . . . . . . . . . 809

10.2.1.1. Pomiary temperatury . . . . . . . . . . . 810

10.2.1.2. Pomiary ciśnień . . . . . . . . . . . . 814

10.2.1.3. Pomiary poziomów . . . . . . . . . . . 818

10.2.1.4. Pomiary przepływów . . . . . . . . . . . 827

10.2.1.5. Pomiary odczynu pH . . . . . . . . . . . 833

10.2.1.6. Pomiary zawartości tlenu w ściekach . . . . . . . 835

10.2.1.7. Pomiary stężenia związków azotu i fosforu

oraz innych zanieczyszczeń . . . . . . . . . 838

10.2.1.8. Kierunki rozwoju pomiarów parametrów chemicznych . . 843

10.2.1.9. Pomiary mętności oraz poziomu i stężenia osadów . . 845

10.2.2. Regulatory . . . . . . . . . . . . . . . . 851

10.2.3. Urządzenia wykonawcze . . . . . . . . . . . . 852

10.2.4. Zalecenia eksploatacyjne . . . . . . . . . . . . 855

10.3. Komputery w oczyszczalniach ścieków . . . . . . . . . . 856

10.3.1. Zadania komputera w oczyszczalni . . . . . . . . . 858

10.3.2. Programowalne sterowniki logiczne . . . . . . . . . 862

10.3.3. Komunikacja w systemach pomiarowo-sterujacych . . . . . 867

Streszczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 877

Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 877

11. Eksploatacja oczyszczalni ścieków . . . . . . . . . . . . . 881

11.1 Organizacja oczyszczalni ścieków . . . . . . . . . . . . 883

11.2. Ogólne zasady eksploatacji . . . . . . . . . . . . . . 888

11.2.1. Kwalifikacje obsługi oczyszczalni ścieków . . . . . . . . 889

11.2.2. Dokumentacja eksploatacji oczyszczalni . . . . . . . . 890

11.2.3. Czynności eksploatacyjne i zakres obsługi obiektów oczyszczalni . 892

11.2.4. Zasady techniczne konserwacji urządzeń i agregatów pompowych . 902

11.2.5. Ochrona przed korozją części metalowych . . . . . . . 905

11.3. Ogólne zasady bezpieczeństwa i higieny pracy w oczyszczalniach ścieków 906

11.3.1. Ustalenie miejsc zagrożeń i szkodliwości . . . . . . . . 906

11.3.2. Przepisy w zakresie BHP w oczyszczalniach ścieków . . . . 910

11.3.3. Organizacja pierwszej pomocy w nagłych wypadkach . . . . 917

11.3.4. Podstawowe wyposażenie w sprzęt ochronny stanowisk pracy . . 923

11.3.5. Wymagania w zakresie BHP stawiane pracownikom uczestniczącym

w rozruchu i eksploatacji . . . . . . . . . . . . . 924

11.3.5.1. Zakres szkolenia pracowników obsługi . . . . . 925

11.3.5.2. Zakres szkolenia pracowników wykonujących prace

konserwacyjno – remontowe . . . . . . . . 926

11.3.5.3. Zakres szkolenia pracowników sprawujących kierownictwo

i dozór nad rozruchem eksploatacji . . . . . . . 927

11.3.6. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . 927

Streszczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 928

Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 929

12. Rozruchy oczyszczalni ścieków . . . . . . . . . . . . . 933

12.1. Część ogólna . . . . . . . . . . . . . . . . . . 935

12.1.1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . 935

12.1.1.1. Kto realizuje budowę oczyszczalni ścieków? . . . . 935

12.1.1.2. Kompetencje i zadania jednostek realizujących proces

inwestycyjny budowy oczyszczalni ścieków . . . . 936

12.1.2. Cele rozruchu . . . . . . . . . . . . . . . . 938

12.1.3. Koszt prac rozruchowych . . . . . . . . . . . . 939

12.1.4. Skład Komisji Rozruchu . . . . . . . . . . . . 940

12.1.5. Czas trwania rozruchu . . . . . . . . . . . . . 942

12.2. Warunki rozpoczęcia rozruchu . . . . . . . . . . . . . 943

12.2.1. Warunki rozpoczęcia prac rozruchowych . . . . . . . . 943

12.2.2. Szkolenie załogi . . . . . . . . . . . . . . . 944

12.2.3. Fazy rozruchu . . . . . . . . . . . . . . . 945

12.3. Przebieg prac rozruchowych . . . . . . . . . . . . . 947

12.3.1. Rozruch elektryczny – faza I . . . . . . . . . . . 948

12.3.2. Rozruch mechaniczny – faza II . . . . . . . . . . 950

12.3.3. Rozruch hydrauliczny – faza III . . . . . . . . . . 951

12.3.4. Rozruch technologiczny – faza IV . . . . . . . . . 952

12.3.4.1. Warunki rozpoczęcia rozruchu technologicznego . . . 952

12.3.4.2. Rozruch obiektów i urządzeń I° oczyszczania (mechanicznego) 952

12.3.4.3. Rozruch wybranych urządzeń II° i III° oczyszczania . . 957

12.3.4.4. Rozruch wybranych urządzeń i obiektów ciągu osadowego 980

12.3.5. Rozruch AKPiA . . . . . . . . . . . . . . . 987

12.4. Kontrola procesu oczyszczania ścieków i unieszkodliwiania osadów

w trakcie rozruchu . . . . . . . . . . . . . . . . 988

12.4.1. Kontrola technologiczna i analityczna procesu oczyszczania ścieków 988

12.4.1.1. Zakres kontroli technologicznej . . . . . . . . 988

12.4.1.2. Program badań analitycznych podczas rozruchu

technologicznego oczyszczalni ścieków komunalnych . . 990

12.4.2. Kontrola technologiczna i analityczna procesów unieszkodliwiania

osadów i odpadów w czasie rozruchu . . . . . . . . . 993

12.4.2.1. Zakres kontroli technologicznej . . . . . . . 993

12.4.2.2. Zakres kontroli analitycznej . . . . . . . . 993

12.4.3. Kontrola ilości i składu gazu fermentacyjnego . . . . . . 995

12.5. Warunki techniczne zakończenia rozruchu i dokumentacja porozruchowa . 996

12.6. Zasady przystąpienia do użytkowania . . . . . . . . . . . 997

Streszczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1001

Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1002

13. Przepisy prawne . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1007

13.1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . 1009

13.2. Warunki wprowadzania ścieków przemysłowych do kanalizacji . . . 1011

13.3. Warunki wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi . . . . . . 1017

13.3.1. Generalne zakazy i ograniczenia związane

z odprowadzaniem ścieków . . . . . . . . . . . . 1018

13.3.2. Warunki wprowadzania oczyszczonych ścieków komunalnych

do wód lub do ziemi . . . . . . . . . . . . . 1019

13.3.3. Warunki wprowadzania ścieków przemysłowych do wód . . . 1025

13.3.4. Warunki odprowadzania wód opadowych . . . . . . . . 1029

13.3.5. Metodyki referencyjne . . . . . . . . . . . . . 1030

13.3.6. Warunki wprowadzania ścieków do ziemi oraz warunki rolniczego

wykorzystania ścieków . . . . . . . . . . . . . 1038

13.4. Wody podziemne . . . . . . . . . . . . . . . . 1039

13.5. Dopuszczalne zanieczyszczenie otaczającego oczyszczalnię ścieków

powietrza atmosferycznego . . . . . . . . . . . . . . 1044

13.5.1. Zanieczyszczenie mikroorganizmami . . . . . . . . . 1044

13.5.2. Zanieczyszczenie związkami odorogennymi (odorami) . . . . 1046

13.6. Wpływ na stan klimatu akustycznego . . . . . . . . . . . 1049

13.7. Obszary NATURA 2000 . . . . . . . . . . . . . . 1052

13.8. Postępowanie z osadami ściekowymi z oczyszczalni ścieków komunalnych 1055

13.9. Inne przepisy prawne związane ze ściekami, osadami i wodami . . . 1064

13.10. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . 1068

Streszczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1073

Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1074