REGULACJA ZAWODU ADWOKATA W POLSCE I STANACH ZJEDNOCZONYCH AMERYKI

Regulacja zawodu adwokata w Polsce i Stanach Zjednoczonych Ameryki. Studium administracyjnoprawne
Dominik Sypniewski

Opis

Głównym celem prezentowanej monografii jest przedstawienie, w jaki sposób państwo oddziałuje na zawód adwokata. Szczególną cechą tego oddziaływania jest możliwość wykorzystania przez państwo – w różnym stopniu i w różnych formach prawnych – organizacji zawodowych adwokatów. Rozważania będą prowadzone z perspektywy dwóch odmiennych modeli regulacji zawodu adwokata funkcjonujących w Polsce i USA.
Wstępnym celem było wskazanie, dlaczego państwo ma oddziaływać na podmioty prawne świadczące pomoc prawną oraz jakie są cele takiego oddziaływania.

Spis treści
Wykaz skrótów 9
Wprowadzenie 15
Rozdział 1. Regulacja zawodu adwokata: ustalenia terminologiczne, uzasadnienia
i cele 25
11. Uwagi wstępne 25
12. Pojęcie regulacji 25
13. Geneza i rozwój regulacji zawodów 28
14. Regulacja korporacyjna zawodów 31
15. Pojęcie zawodu adwokata 39
16. Organizacja zawodowa adwokatów 43
17. Regulacja zawodu adwokata 46
7.1. Geneza regulacji zawodu adwokata 46
7.2. Pojęcie regulacji zawodu adwokata 49
7.3. Cechy swoiste regulacji zawodu adwokata 50
18. Uzasadnienie regulacji zawodu adwokata 51
19. Cele regulacji zawodu adwokata. 57
10. Podsumowanie 61
Rozdział 2. Instytucje regulujące zawód adwokata w USA 64
1. Uwagi wstępne 64
2. Doktryna „przyrodzonej władzy”. 65
3. Sądy najwyższe 71
4. Lokalne stowarzyszenia adwokatów 73
5. American Bar Association (ABA) 78
5.1. Geneza i rozwój 78
5.2. Cele i funkcje 80
5.3. Erozja przywództwa ABA 82
6. Stanowe izby adwokackie 83
7. Komisje egzaminacyjne 87
8. Komisje dyscyplinarne 88
9. Podsumowanie 89
6 Spis treści
Rozdział 3. Samorząd zawodowy adwokatów w Polsce 92
1. Uwagi wstępne 92
2. Pojęcie samorządu w teorii prawa administracyjnego 93
3. Samorząd zawodowy jako forma samorządu 96
4. Podmiot samorządu zawodowego 100
4.1. Zakres podmiotowy 100
4.2. Zawód zaufania publicznego 102
4.3. Członkostwo w samorządzie zawodowym 107
5. Przedmiot samorządu zawodowego 109
5.1. Zadania publiczne samorządu zawodowego 109
5.2. Finansowanie zadań publicznych samorządu zawodowego113
5.3. Interes publiczny jako przesłanka przedmiotu samorządu zawodowego115
6. Prawne formy działania samorządu zawodowego118
6.1. Władztwo administracyjne118
6.2. Typy form prawnych działania samorządu zawodowego 121
6.3. Akty normatywne. 122
6.4. Akty administracyjne 127
6.5. Niewładcze formy działania. 132
7. Podsumowanie 136
Rozdział 4. Regulacja dostępu do zawodu adwokata 139
1. Uwagi wstępne 139
2. Dostęp do zawodu w USA 140
2.1. Modele dostępu do zawodu w perspektywie historycznej 140
2.2. Ewolucja kryteriów dostępu do zawodu 142
2.3. Wykształcenie 148
2.4. Egzamin zawodowy 151
2.5. Rękojmia należytego wykonywania zawodu 155
2.6. Uznawanie uprawnień do wykonywania zawodu adwokata w innych jurys-
dykcjach 158
2.7. Nadzór i kontrola nad dostępem do zawodu 159
3. Akredytacja ABA 162
3.1. Geneza i rozwój akredytacji ABA 162
3.2. Zasady i kryteria przyznawania akredytacji ABA 164
3.3. Niezależność organów akredytujących 165
3.4. Nadzór nad działalnością akredytacyjną ABA. 167
3.5. Krytyka akredytacji ABA. 170
3.6. Akredytacja ABA a prawo antymonopolowe 172
4. Dostęp do zawodu adwokata w Polsce 173
4.1. Modele dostępu do zawodu adwokata 173
4.2. Kryteria dostępu do zawodu adwokata 177
4.3. Przygotowanie do zawodu adwokata 180
4.4. Egzamin adwokacki 186
4.5. Rękojmia należytego wykonywania zawodu adwokata. 189
4.6. Szczególne środki prawne ograniczające dostęp do zawodu adwokata 191
7Spis treści
5. Zagrożenie związane z regulacją dostęp do zawodu. 194
6. Struktury norm regulujących dostęp do zawodu. 196
7. Podsumowanie 197
Rozdział 5. Samorządowa regulacja wykonywania zawodu adwokata 200
1. Uwagi wstępne 200
2. Rozwój zasad wykonywania zawodu adwokata w USA. 202
2.1. Geneza i rozwój monopolu na usługi prawne w USA 202
2.2. Od „prywatnych” kodeksów do regulacji korporacyjnej 204
2.3. Regulacja korporacyjna izb adwokackich 205
2.4. Od regulacji korporacyjnej do regulacji państwowej 207
2.5. Przepisy modelowe ABA 212
3. Ograniczenia wpływu ABA na regulację zawodu adwokata 214
3.1. Regulacja cen 214
3.2. Reklama usług prawnych 217
3.3. Bezpośrednie namawianie do korzystania z usług prawnych 222
3.4. Publiczne namawianie do korzystania z usług prawnych 223
3.5. Listy kierowane do oznaczonego adresata 224
3.6. Specjalizacje adwokatów 225
3.7. Współpraca adwokatów z innymi profesjonalnymi podmiotami 226
4. Rozwój zasad wykonywania zawodu adwokata w Polsce 227
4.1. Kształtowanie monopolu adwokatów na świadczenie usług prawnych 227
4.2. Charakterystyka i geneza zasad wykonywania zawodu 233
4.3. Ograniczenia dotyczące wykonywania zawodu 235
4.4. Regulacja wynagrodzeń 238
4.5. Zakaz reklamy 241
5. Zagrożenia związane z zasadami wykonywania zawodu 246
6. Struktury norm regulujących wykonywanie zawodu 247
7. Podsumowanie 249
Rozdział 6. Odpowiedzialność i sądownictwo dyscyplinarne adwokatów 253
1. Uwagi wstępne 253
2. Pojęcie i cele odpowiedzialności dyscyplinarnej adwokatów 255
3. Ewolucja sądownictwa dyscyplinarnego adwokatów w USA 258
4. Sądownictwo dyscyplinarne w USA na przykładzie Dystryktu Kolumbii 265
5. Profesjonalizacja sądownictwa dyscyplinarnego na przykładzie Kalifornii 271
6. Ewolucja sądownictwa dyscyplinarnego adwokatów w Polsce 280
7. Dyskusja nad reformą sądownictwa dyscyplinarnego w Polsce 288
7.1. Model państwowy 288
7.2. Model samorządowy 293
8. Kierunki zmian w sądownictwie dyscyplinarnym adwokatów. 294
8.1. Niezależność rzecznika dyscyplinarnego i sądów dyscyplinarnych 294
8.2. Sądowa kontrola postępowania dyscyplinarnego 297
8 Spis treści
8.3. Nadzór Ministra Sprawiedliwości nad postępowaniem dyscyplinarnym 301
8.4. Jawność i dostęp do informacji publicznej 303
8.5. Uwarunkowania ekonomiczne 305
19. Struktury norm regulujących odpowiedzialność dyscyplinarną 308
10. Podsumowanie 310
Zakończenie 313
Wykaz literatury 323
Wykaz aktów prawnych 338
Wykaz orzecznictwa 343